474. De hand van God (I)
In 1986, tijdens de wereldkampioenschappen voetbal in Mexico, maakte de Argentijnse aanvoerder Diego Maradona tegen Engeland een overduidelijk ongeldig doelpunt, door de bal met zijn hand in het doel te slaan. In de nasleep van de wedstrijd weigerde Maradona, ondanks alle bewijs, toe te geven dat hij hands had gemaakt. Het doelpunt was, zo zei hij, gemaakt door ‘de hand van God’. In de afgelopen week, na de mislukte aanslag op Donald Trump, is die hand veelvuldig aangewezen als de reden waarom het schot van Thomas Matthew Crooks...
read more473. Dagverlichting: fortuin
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: De Twee Gezichten van de Dood Bij de Basumbwa was er een man die op een dag zijn gestorven vader tegenkwam, als...
read more472. Een einde aan de polarisatie
In een interview dinsdag zei de net beëdigde premier Dick Schoof dat zijn kabinet de komende jaren wil werken aan vermindering van de polarisatie. ‘Het is belangrijk dat mensen elkaar weer een beetje weten te vinden. Dat maakt uiteindelijk een sterke samenleving.’ Hij onderstreepte een ‘premier van iedereen’ te willen worden. Ik wil een dergelijke belofte niet cynisch wegwuiven en zeggen: wat doe je dan met oer-stokebrand Wilders in een kabinet (tenminste, met zijn minstens zo uitgesproken ‘omvolkers’ Klever en Faber)?...
read more471. Politieke schismogenese
Een jaar geleden wijdde ik een paar artikelen aan het begrip schismogenese, het idee van antropoloog Gregory Bateson dat er twee manieren zijn hoe een scheiding tussen mensen of groepen kunnen ontstaan: symmetrische schismogenese, zoals in een wapenwedloop, en complementaire schismogenese, zoals tussen agressor en onderworpene. Bateson concludeerde uit zijn antropologische onderzoekingen dat er twee patronen van verandering zijn in onderlinge relaties: gedrag kan hetzelfde gedrag uitlokken (assertiviteit van A voert tot assertiviteit van B)...
read more470. Dagverlichting: dood
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: De schedel De geleerde Zhang Heng reed met zijn wagen door de velden, toen hij een schedel zag liggen aan de kant...
read more469. Komedie als ultiem epos (III)
Twee weken geleden zette ik de serie over heldenverhalen voort met een analyse van wat iemand nu tot een held(in) maakt. Ik volgde daarbij de lijn van Joseph Campbell in diens weergave van de ‘mono-mythe’, de rode draad die overal in de wereld terugkeert in mythische heldenverhalen. Een held is volgens Campbell iemand die een ontwikkeling doormaakt van klein naar groot, van ik naar Wij, van egocentrische tragedie naar gemeenschappelijke komedie. De held, dus, is de man of vrouw die in staat is zich voorbij zijn persoonlijke en...
read more468. Komedie als ultiem epos (II)
Vorige week hervatten we de analyse van heldenverhalen of epen, nu bezien vanuit het begrip van de held. Wat is een held eigenlijk? Het werk van Joseph Campbell volgend, stelde ik dat helden mensen zijn die succesvol de overgang hebben gemaakt van egocentrisch kind naar volwassene, naar een persoon die zich om de Ander, de Gemeenschap, het Wij bekommert – en daarbij strijdt tegen degene die deze overgang niet succesvol heeft gemaakt: de persoon met het grote ego, die anderen wil overheersen en uitbuiten. De zondaar, de schurk, de tiran....
read more467. Komedie als ultiem epos (I)
Op deze plek heb ik het de laatste jaren vaak over epen, gehad, heldenverhalen, en over de lessen die we daaruit kunnen leren. Ik volgde daarbij het onderscheid, ooit gemaakt door C.S. Lewis, tussen epen die alles bij het oude laten (de Homerische verhalen, de Noorse mythen) en epen die ons verder brengen, die de wereld bij het einde anders achter laten dan bij het begin. Voorbeelden uit die laatste categorie zijn de Aeneis en Paradise Lost. Deze keer wil ik heldenverhalen van een andere kant bezien, namelijk om te onderzoeken wat...
read more466. Dagverlichting: dageraad
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: Eos en Tithonus Het werd dag en zoals altijd wierp Eos de deuren van het paleis van de zon open, zodat haar broer...
read more465. De wolf is de mens een mens
De afgelopen weken heb ik op deze plek de kwestie ‘wolf’ besproken, volgens de regels van de middeleeuwse disputatio. We bekeken eerst een voorlopige stelling: de wolf moet in Nederland kunnen verblijven; met daarop de belangrijkste tegenwerpingen: Videtur quod, het lijkt erop dat we wolven uit Nederland moeten verjagen, want… (ze veroorzaken schade, we hebben de ruimte niet, etc.). Daarentegen (sed contra)… Tegen de anti-wolf beweringen spraken weer andere argumenten. Vervolgens zagen we dat de pro-wolf...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
