391. Dagverlichting: taal
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig? Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees de volgende tekst, en de bijbehorende bezinning. De taalkwestie – Nuala Ní Dhomhnaill Ik plaats mijn hoop op het water in deze kleine boot van de taal, zoals je een baby zou plaatsen in...
Read More389. Pleidooi voor de canon
Een canon was bij de Grieken een richtsnoer of liniaal – iets waaraan je de rechtheid van een lijn kon afmeten. Als typering van maatstaf werd het overdrachtelijk gebruikt bij de lijst van boeken die wel of niet tot de bijbel behoorden. Canoniek waren dan de boeken die ‘recht in de leer’ waren (volgens de verschillende kerken), apocrief de boeken waarin een dwaalleer ‘verborgen’ zat. (Ik ga hier voorbij aan het onderscheid tussen protestantse apocriefe boeken en katholieke deuterocanonieke boeken.) Dus: canoniek is wel het boek Daniël, niet het boek Jubileeën....
Read More387. Je kunt geen excuses eisen
Vorige keer heb ik geschreven over de onontkoombaarheid van bepaalde paradoxen in het menselijke leven. Bijvoorbeeld dat alleen degene die het niet waard is, genade kan vinden. Of dat liefde niet verdiend kan worden, alleen ontvangen. Al bij een eerdere gelegenheid had ik stilgestaan bij het feit dat je, om goede excuses aan te bieden, het effect van dat excuus geheel moet negeren. Wie sorry zegt in de verwachting van – of zelfs maar de hoop op – vergeving is berekenend bezig en niet spontaan. Wie zich verontschuldigt om vergeven te worden, maakt de excuses uit het eigen belang,...
Read More386. Leven met paradoxen
Vijfhonderd jaar geleden zag Europa de eerste schermutselingen van de Reformatie. In januari 1522 was er een eerste kleine beeldenstorm in het protestantse centrum Wittenberg door aanhangers van Martin Luther (wat Luther terugbracht uit zijn asiel in de Wartburg bij Eisenach, om de onlusten te bezweren). In Zürich brachten tijdens de vastentijd aanhangers van predikant Huldrych Zwingli hun kritiek op de kerk naar voren. Binnen enkele jaren zouden deze rimpelingen uitgroeien tot hoge golven van protest die de oude kerk zouden doen scheuren en Europa in bloedige godsdienstoorlogen zouden...
Read More385. Wat verdienen wij?
De psalmen in het Oude Testament staan vol van passages die de slechtheid van het menselijke ras uitdrukken. “Allen zijn zij afgeweken, tezamen ontaard, er is niemand die goed doet, zelfs niet één” stelt Psalm 14:3 (en herhaalt Psalm 53:4)). Twee verzen eerder staat er: “Zij bedrijven gruwelijke en afschuwelijke misdaden, niemand is er, die goed doet.” En Psalm 143:2 smeekt God: “ga niet in het gericht met uw knecht, want niemand die leeft, is voor u rechtvaardig.” Gods rol als rechter heeft een voorname plaats in het hele Oude Testament (Psalm 7:12...
Read More384. Genade voor recht
De afgelopen weken heb ik op deze plek geschreven over verantwoordelijkheid en verdienste, en over de manier waarop die begrippen samenhangen. Die analyse was geïnspireerd door de twee onsterfelijke tragedies van Sofokles over de ongelukkige koning van Thebe, Oedipus. Oidipous Turannos en Oidipous epi Kolonoi tonen ons een omgang met verantwoordelijkheid die vreemd is aan onze moderne intuïties – en daarom zo verhelderend is. Sofokles’ Oedipus leeft gedeeltelijk in een economie van verdienste en blaam, beloning en straf – een ‘spel’ waarin de regels van het...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
