192. Van schijn naar nep
Eigenlijk had ik deze week een artikel willen wijden aan oude en moderne stam-staat conflicten, maar de rel rondom zanger Dotan vormt zo’n intrigerende cocktail van onderwerpen die mij na aan het hart liggen, dat ik de verleiding niet kan weerstaan om er even op in te gaan. De affaire in een notendop: afgelopen zaterdag onthulde de Volkskrant dat zanger Dotan zijn imago op sociale media oppoetste door vanuit verzonnen accounts verkiezingen te beïnvloeden, andere artiesten aan te vallen en positieve, maar gefantaseerde Dotan-verhalen te...
read more191. De stam en de staat
Al eerder heb ik het gehad over de vier relatiemodellen van antropoloog Alan Fiske. Volgens Fiske gaan mensen altijd met elkaar om volgens de regels van een bepaald model: Gemeenschap, Rang, Wederkerigheid of Markt. En verschillende menselijke samenlevingen maken ruwweg dezelfde ontwikkeling door: van Gemeenschap naar Rang naar Wederkerigheid naar Markt. Primair is het model van Gemeenschap. Relaties worden hier gedefinieerd in termen van wat je deelt. Je bent familie van elkaar, of streekgenoten, of landgenoten. Je deelt een onbepaalde,...
read more190. Wij boeien onszelf
Gebeurtenissen, situaties, uitingen kunnen iets in ons teweeg brengen, ze kunnen ons raken. Wanneer deze aanraking voortduurt, zeggen we dat onze aandacht en onze gevoelens door iets worden vastgehouden, worden geboeid. Hierbij gebruiken we doorgaans de passieve vorm: wij zijn het lijdend voorwerp van dat boeien. Ons overkomt iets. De handelende partij zijn niet wijzelf, wij zijn het object van het boeien. Subject is de gebeurtenis of situatie of uiting. Die voorstelling boeide mij, zeggen we. Of: dat was een boeiend verhaal. De...
read more189. Moet een stem wel geheim zijn?
Afgelopen woensdag resulteerden de gemeenteraadsverkiezingen in een enorme versplintering van het politieke landschap. De lokale partijen werden nog groter dan vier jaar geleden. De traditionele bestuurderspartijen uit het politieke midden vielen verder terug. Aan de flanken kwamen nieuwe partijen op. Volgens Volkskrant-commentator Martin Sommer markeren deze verkiezingen de definitieve doorbraak van individualisering. Mensen kiezen volgens hem naar hun levensgevoel en vragen: wat doet deze partij voor mij? Anno 2018 moet de partij bij de...
read more188. Vlees eten is slecht, maar niet immoreel
Vorige week was het de eerste Nationale Week Zonder Vlees, een initiatief van een nieuwe stichting, dat in de media veel aandacht kreeg. De stichting promoot een flexitarisch dieet, waarin vlees en vis afgewisseld worden met vegetarische gerechten. Elke dag vlees eten is volgens de website ‘niet meer van deze tijd’. Dagblad Trouw interviewde Denker des Vaderlands (en mijn oude studiegenoot) René ten Bos over deze actie. Volgens Ten Bos gaat een flexitarisch eetpatroon lang niet ver genoeg en is er geen manier om vlees eten te...
read more187. Gastblog: uit de correspondentie van een bederver
Beste Splijtzwam, Gefeliciteerd met het succes van je Oostvaardersplassen-project. Ik was dertig jaar geleden de enige die jouw idee van een onnatuurlijk natuurreservaat zag zitten, al had ik toen nog geen vermoeden tot welk een splijtzwam (no pun intended) het gebied zou uitgroeien. Jij ook, niet toch? Nevermind, het laat onverlet dat het een geïnspireerde vondst was. De tegenspraken van ontworpen natuur zijn natuurlijk niet uniek voor de Oostvaardersplassen: het hele idee om momentopnamen van een bepaald gebied ‘natuur’ te...
read more186. Ik ben mijn stem
Over een kleine drie weken gaan we stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Wat is stemmen precies? Wat betekent het uitbrengen van een stem? Ik stem op deze partij, deze politicus: wat zegt dat over mij? Stemmen is, in al zijn betekenissen denk ik, een uitdrukking van een iets dat met identiteit te maken heeft. Met een ik. Maar wat voor ik? Dat is misschien niet in alle omstandigheden hetzelfde. De fysieke stem Mijn fysieke stem zegt: ik ben mijn lichaam. Wanneer ik, in spreken, schreeuwen, zingen, zuchten, mijn stem gebruik maakt de stem...
read more185. Leve het referendum
Gisteren heeft de Tweede Kamer ingestemd met de afschaffing van het raadgevende referendum. Hoewel een grote meerderheid van de Nederlandse kiezers op een of andere manier een referendum wil (slechts 30% pleit voor afschaffing) hebben de coalitiepartijen zich aan de afspraak uit het regeerakkoord gehouden en met een krappe meerderheid de (nog niet zo heel) oude wet weggestemd. Na het Oekraïne-refrendum van twee jaar geleden en de raadpleging over de wet veiligheidsdiensten op 21 maart a.s. zal het totaal op twee raadgevende referenda blijven...
read more184. Het woordenboek van geaccepteerde bullshit: groeps-IQ
In de laatste weken is er discussie ontstaan over uitspraken van politici van het Forum voor Democratie. Kandidaat-raadslid Yernaz Ramautarsing verkondigde dat zwarte mensen, helaas, nu eenmaal niet zo hyperintelligent zijn. Kamerlid Theo Hiddema onderstreepte dit: wetenschappelijk onderzoek had aangetoond dat er een verband was tussen IQ en volkeren. En partijleider Thierry Baudet weigerde deze uitspraken te corrigeren, volgens hem was het allemaal onderdeel van een wetenschappelijk debat. Dat hij ze niet afwijst, past in het kader van...
read more183. Een deel voor het geheel
Vorige week heb ik aandacht besteed aan de notie van ‘voltooid leven’ en aan de vraag of wij ons levensverhaal wel ooit als een afgerond geheel kunnen zien. De meest voor de hand liggende modellen, autobiografie en roman, boden daarvoor weinig aanknopingspunten. Toch is het mogelijk een literair model te gebruiken waarbij het leven als een geheel verschijnt en het als ‘voltooid’ kan worden gelezen. Voltooid, maar tegelijk open. Dat model is het gedicht. Synecdoche De Amerikaanse poet laureate (dichter des vaderlands)...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
