232. Geen tijd te verliezen
Het begrip bucket list is algemeen bekend sinds het uitkomen van de gelijknamige Hollywoodfilm in 2007. In die rolprent spelen Jack Nicholson en Morgan Freeman de rollen van een biljonair, Cole, en mecanicien, Carter, die kennis maken terwijl ze allebei met terminale kanker in het ziekenhuis liggen. Carter vertelt Cole van zijn bucket list, de lijst van dingen die hij wilde doen voordat hij dood gaat – in Engels idioom kicks the bucket. Op Carter’s lijst staan dure en voor een arbeider bijna onhaalbare dingen als de Taj Mahal...
read more231. Vlucht naar voren
Vorige week besprak ik de overeenkomsten tussen het intussen beruchte Fyre-festival en Donald Trumps jacht op een grensmuur met Mexico. Beide zijn voorbeelden van situaties waar iemand zich met een tegenvallende realiteit geconfronteerd ziet en dan kiest voor de vlucht naar voren – in het onwerkelijke. In beide gevallen begint het met het verkopen – niet van een bestaand product (een festival of een deugdelijk infrastructureel plan), maar van wat mensen graag willen zien en horen. Schone schijn. Illusies. En vervolgens verandert,...
read more230. Politiek als festival
Afgelopen maand lanceerde Netflix een fascinerende documentaire over een mislukt muziekfestival. In de lente van 2017 hadden rapper Ja Rule en zijn zakenpartner Billy McFarland een glamoureus feest willen houden op een eiland van de Bahama’s, maar door gebrekkige planning draaide het geheel uit op een totale mislukking. Uiteindelijk werd het geheel afgelast voordat de eerste act op een podium zou verschijnen. In de Verenigde Staten is het fiasco van dit zogenaamde Fyre-festival zo beroemd geworden dat organisator Ja Rule volledig met...
read more229. Het woordenboek van geaccepteerde bullshit: blue monday
Afgelopen maandag was het zogenaamd Blue Monday, de meest deprimerende dag van het jaar. Hoewel het begrip ‘blue monday’ (niet te verwarren met onze ‘blauwe maandag’) tenminste zestig jaar oud is (het gelijknamige nummer van Fats Domino is uit 1959), kennen we pas sinds 2005 de traditie van de derde maandag in januari als de zwartste dag van het jaar. Nu is het begrip wijd verspreid, met jaarlijkse media-aandacht voor de dag, de herkomst – en allerlei dingen die er vaag mee te maken hebben: somberheid, verlangen...
read more228. Faust’s redding
Als afsluiting van drie blogverhalen over Faust wil ik Faust’s redding bespreken – zijn hemelvaart, waarbij een groep engelen ‘het onsterfelijke deel’ van Faust aan de duivel ontrukt en meevoert – Mefisto in ontreddering achterlatend. Op veel lezers heeft deze wending een vreemde indruk gemaakt: Faust’s redding lijkt een onberedeneerde ingreep van God of engelen (of Goethe), zoals in Griekse tragedies vaak een deus ex machina de plot omgooide en de protagonisten uit een uitzichtsloze situatie kon bevrijden....
read more227. Faust als schijnwereld
Vorige week beschreef ik het probleem van Goethe’s Faust als dat van iemand met ‘Boorstin’s syndroom’: de onbedwingbare behoefte om de wereld mooier en maakbaarder te maken dan ze eigenlijk is. Om die behoefte te bevredigen (en tegelijk niet te bevredigen!) sluit Faust een contract met de duivel, nadat hij tien jaar vergeefs met wetenschap en magie aan de slag is gegaan. Nu heb ik dan filosofie, Rechten en artsenij, en ach! Helaas ook nog theologie Terdege beoefend, nacht en dag. Daar sta ik nu, ik arme dwaas Zo wijs...
read more226. De lessen van Faust
Het is bijna een eeuw geleden dat Oswald Spengler in de Ondergang van het Avondland de Westerse cultuur als ‘faustisch’ bestempelde. Daarmee bedoelde Spengler een cultuur van de immer strevende mens, met gebeurtenissen die altijd naar iets anders verwijzen, in de ruimte die onbegrensd is. Faustische elementen in die cultuur waren volgens Spengler de kunst van de fuga, de natuurkunde van Galilei, de dynastieën in de baroktijd, het lot van koning Lear en het ideaal van de madonna. Hij stelde dat faustische perspectief tegenover het...
read more225. Top schijn en bullshit van 2018
Ik heb in dit blog al vaak over schijngebeurtenissen en bullshit gesproken. Schijngebeurtenissen vervullen onze behoefte aan een wereld die mooier (spannender, smeuïger) en maakbaarder is dan de echte. Bullshit dient om de grens tussen schijn en echt uit te wissen, zodat schijngebeurtenissen kunnen ‘werken’. Ook in 2018 waren er weer veel schijngebeurtenissen en karrenvrachten vol bullshit. Een top tien: 10. Lijstjes. Lijstjes zijn per definitie schijngebeurtenissen. De top veertig. De bestsellerlijst. De zeven gewoonten van...
read more224. Het is zaliger te ontvangen dan te gebruiken
Vorige week beschreef ik de treurige dominantie van schijnnieuws in onze journalistiek. Dit is een soort van nieuwsgaring die verslag doet van schijngebeurtenissen – voorvallen die niet spontaan zijn, bedoeld voor rapportage, ambigu in betekenis en self-fulfilling prophecies. Deze vorm van journalistiek bevredigt onze zucht naar nieuws zoals fastfood de behoefte aan voedsel bevredigt. Schijnnieuws is geen uitzondering in journalistiek, je kunt zelfs stellen dat het op een bepaalde manier de culminatie is van wat verslaggeving poogt te...
read more223. Van gebruiken naar ontvangen
Twee weken geleden had ik het op deze plek over hoe gebeurtenissen (“events, my boy, events”) onze aandacht opslokken, vooral in de vorm van schijngebeurtenissen. Schijngebeurtenissen vinden niet ‘plaats’, ze worden eerder ‘opgevoerd’ om door media te worden gevolgd en gerapporteerd. Dit leert dan schijnnieuws op, wat weer de aanleiding kan zijn voor nieuwe schijngebeurtenissen. Schijngebeurtenissen zijn dus een soort ‘gefabriceerde’ gebeurtenissen die aan moderne economische eisen proberen te...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
