331. Wees niet bang voor paradoxale maatregelen
De vorige keer heb ik op deze plek onze corona-maatregelen besproken en geconcludeerd dat deze niet werkelijk intelligent zijn. Waar mensen, als levende wezens, zich door (kwalitatieve) informatie laten leiden, wordt in onze recente corona-beperkingen puur (kwantitatieve) dwang uitgeoefend. Alsof we biljartballen zijn, die uit elkaar moeten worden gehouden. In het laatste artikel heb ik uiteengezet waarom die kwantitatieve, je zou ook kunnen zeggen, oorzakelijke, aanpak vaak niet werkt. Waarom automobilisten zich niet als vloeistofmoleculen...
read more330. Een werkelijk intelligente lockdown
Het is een jaar na de invoering van onze eerste lockdown. Op het moment dat het kabinet in maart 2020 scholen, horeca, musea en schouwburgen sloot, wisten we niet hoelang die sluiting zou duren. Beelden van de orde in Wuhan en de chaos in Bergamo stonden op ons netvlies – en in vergelijking met die uitersten prezen we onszelf gelukkig met onze gulden middenweg. Kranten publiceerden scenario’s van de pandemie die, met al hun onzekere aannames, maanden tot jaren besloegen. En beleidsmakers namen, in Rutte’s vage maar...
read more329. Waar uw schat is, zal uw hart zijn
Vorige keer schreef ik over het begrip thuis, en hoe we het thuisgevoel kunnen versterken. Ik memoreerde daarbij aan tegelwijsheid ‘Home is where the heart is’ en kwam tot de conclusie dat we die spreuk ook kunnen omdraaien: ‘Heart is where the home is’ – wat zoveel wil zeggen als ‘ de structuur van het heim is de basis van het vermogen om lief te hebben, dus waar die structuur aanwezig is, waar je jezelf thuis voelt, daar kun je ook liefhebben. Daar zijn je geliefden en daar is je hart. De uitspraak...
read more328. Heart is where the home is
Een paar weken geleden schreef ik over het thema van ballingschap en over hoe we in de corona-wereld het gevoel kunnen krijgen een vreemdeling te zijn in onze eigen omgeving. Een maatschappij met avondklok, lege winkels, lege terrassen, lege universiteiten en hogescholen. Een wereld waarin mensen afstand houden, alleen thuis zitten, werken achter een computerscherm. Zo’n wereld lijkt ons geen huis, geen ’thuis’ meer te bieden. Het gevoel van vreemdheid, verweesd zijn, ballingschap is geen fijn gevoel. Het geeft aan dat het...
read more327. Gastblog: uit de correspondentie van een bederver
Beste Zweerslak, Mijn complimenten. Je hebt je hoofd er goed bijgehouden, terwijl je collega’s in de Verenigde Staten het bijltje (en mes en vork) er al bij neer wilden gooien. Ze waren natuurlijk al aangeslagen doordat een nieuwe president met een boodschap van verbinding de verkiezingen won, en omdat de polariserende voorganger in de vergetelheid dreigde te raken. En dan moesten ze ook nog eens al die stuitend brave toespraken, liedjes en gedichten over zich heen laten gaan bij de inauguratie. Geen wonder dat sommigen zich in hun...
read more326. Balling in eigen land
Voor veel mensen voelt de corona-crisis, denk ik, als een soort van ballingschap in eigen land. Zekerheden zijn weggevallen. Je werkt misschien niet meer, of maar gedeeltelijk, en wanneer je werkt is het thuis achter een schermpje. Vrienden en familieleden, waar je leven om draaide, zie je maar sporadisch. Je status lijkt op een bepaalde manier verminderd, omdat je minder gezien wordt door andere mensen. Je lijkt afgegleden naar de marge. De wereld is onherkenbaar. Ik denk dat dit gevoel van vervreemding leidt tot de massale roep om de...
read more325. Held in eigen ogen
Een paar weken geleden schreef ik over heldenzanger Pindaros en over de onmisbare rol die dichters bij de creatie van helden spelen. Zonder Homeros zouden we Achilles en Odysseus vergeten zijn – of op een heel andere manier gedenken dan we nu doen. Socrates zouden we zonder zijn leerling Plato ook heel anders in herinnering hebben, maar waarschijnlijk zouden we hem niet geheel vergeten zijn. Er bestond in het Athene van de vierde eeuw v.Chr. namelijk een genre van Socratische dialogen dat door meerdere schrijvers werd beoefend. Van hen...
read more324. Ook dor hout kan vlam vatten
Na een eendrachtig begin, waarin de meeste Nederlanders het motto ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’ leken te omhelzen, is onze respons op de pandemie steeds meer uitgelopen op een strijd tussen groepen. Er zijn ‘corona-identiteiten’ ontstaan waarbij mate van slachtofferschap het voornaamste onderscheidende kenmerk is. En waar groepen eerst nog solidair met elkaar waren (mensen van buiten de zorg klappen voor mensen in de zorg, mensen met minder risico op ziekte beschermen mensen met meer risico), staan...
read more323. Over het verschil tussen eed en afspraak
Vorige week besprak ik het instituut (en de plechtigheid) van het huwelijk, en hoe dit instituut langzamerhand is losgeraakt van de sanctionering, letterlijk de heiligmaking, van de relatie tussen gehuwden door de maatschappij – maar ook hoe de individuele, persoonlijke liefde van de gehuwden zelf een nieuwe vorm van heiliging vormt. Bij het huwelijk hoort natuurlijk, zelfs in zijn afgezwakte vorm, een ‘heilig’ moment: het jawoord. Zelfs in zijn huidige, ‘wereldlijke’ vorm, waar het meer een bezegeling van een...
read more322. Niet het huwelijk heiligt de liefde, maar de liefde het huwelijk
Van oudsher bemoeiden samenlevingen zich met de paarvorming van mannen en vrouwen – door sommige vormen te sanctioneren en andere juist te verbieden. Verreweg de meeste maatschappijen gaven de voorkeur aan een variant van monogamie, in elk geval zolang een man en een vrouw samen voor hun kwetsbare nageslacht moesten zorgen. Het valt gemakkelijk te begrijpen waarom families, buren, vrienden, kennissen, medeburgers zich om het sex-leven en de voortplanting van individuele stellen bekommerden. Want die voorplanting, waarbij uit een man en...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
