344. Over oorlog als metafoor
Toen journalist Peter R. de Vries vorige week werd neergeschoten, kenschetsten mensen dat als een aanslag op de rechtsorde of de rechtsstaat, als voorbeeld van de ondermijning van onze samenleving door grootschalige drugscriminaliteit. Tegen die ondermijning voert de overheid actief beleid, dat doorgaans wordt aangeduid als de war on drugs. De kop van een artikel in de papieren NRC luidde dan ook: Verliest de minister zijn ‘war on drugs’? (Bedoeld werd justitieminister Ferd Grapperhaus.) Zoals de Engelse term al doet vermoeden,...
read more343. Verborgen toekomst
Twee weken geleden schreef ik over het fenomeen van stamboomonderzoek en het tv-programma Verborgen Verleden, waarin familiegeschiedenissen van Bekende Nederlanders worden uitgeplozen. Ik signaleerde daarbij de behoefte van sommige ‘erfgenamen’ om elementen van hun eigen leven achteraf te verklaren uit elementen van hun stamboom. Dat een dergelijke verklaring niet werkt, valt gemakkelijk te zien in het geval van een stamboom. Immers, waar, pakweg, het beroep van een betovergrootvader een verklaring zou moeten vormen van de huidige...
read more342. Scrooge, enlightened
Een paar weken geleden beschreef ik hoe het boeddhistische of hindoeïstische beeld van verlichting mij niet aantrekt. Bij gebrek aan bepaalde ervaringen of eigenschappen kan ik er weinig mee. Hoewel er dus (voor mij) onoverkomelijke problemen bestaan bij het nastreven van ‘Oosterse’ wijzen van verlichting, bestaat er toch een begerenswaardig beeld dat volgens mij de moeite van het imiteren waard is – en dat je best met het woord ‘verlichting’ zou kunnen kenschetsen. Die, mij begrijpelijke en sympathieke vorm van...
read more341. Verborgen verleden
In de coronatijd is de al grote populariteit van stamboomonderzoek verder gestegen. Beroofd van uitgaans- en vakantiemogelijkheden stortten velen zich op digitale archieven en handgeschreven documenten, om daarin op zoek te gaan naar hun familiegeschiedenissen. Om hun ‘verborgen verleden’ terug te vinden. Kort opeen verschenen in zowel NRC als Volkskrant artikelen die deze trend beschreven. Verborgen Verleden Al elf seizoenen maakt de NTR een serie over de stambomen van bekende Nederlanders, Verborgen Verleden. Na ruim honderd...
read more340. Verlichten
Vorige keer heb ik uitgelegd waarom het begrip ‘verlichting’, zoals gebruikt in oude Indiase tradities, mij weinig aanspreekt. In het kort: ik geloof niet in de drie voornaamste uitgangspunten van hindoeïsme en boeddhisme, namelijk de leer van de wedergeboorte, het idee van leven=lijden en de nadruk op verlichting als kennis in plaats van als handelen. Er is echter wel een begrip van verlichting waarin ik mijzelf herken. Die invulling beziet verlichting niet als een voltooid proces, maar als een praktijk. Niet als een voltooid...
read more339. Over verlichting
Op onze kast staat, zoals bij veel mensen, een Boeddhabeeldje – gekregen, niet gekocht, zoals het hoort volgens een traditie van bijgeloof waarvan ik niet weet of hij authentiek boeddhistisch is. Met zijn suggestieve net-niet glimlach, gesloten ogen en stabiele lotuszit moet de Boeddha verlichting uitstralen. Hoewel het een mooi, stemmig beeld is (handwerk uit Thailand) heeft het begrip ‘verlichting’ voor mij persoonlijk niet veel aantrekkingskracht. Tenminste niet in zijn hindoeïstische en boeddhistische vorm. Natuurlijk is...
read more338. Mei
Vandaag, 28 mei 2021, is het voor de eerste keer deze maand een echte meidag. Het wordt vandaag een graad of twintig, de zon schijnt, alles is fris en staat in bloei. De rozen in onze tuin zijn wat later dan normaal, daarentegen heeft de Red Robin voor het eerst allemaal witte bloemen. Merels lijken een tweede nestje te beginnen in de klimop. Het is een lentedag zoals die wordt gevierd in het gedicht De Lente komt van ver, ik hoor hem komen, van Herman Gorter: Lentelicht is nu gekomen, eindelijk is het gekomen, o laten we toch lachen lachen...
read more337. Een uniek moment
Ik heb op deze plek al vaak gesproken over het verschil tussen uniek en inwisselbaar, en hoe dat verschil op een bepaalde manier centraal staat in onze cultuur. Op religieus gebied gaat het om het verschil tussen God en een afbeelding, een idool. Op het gebied van relaties gaat het om het verschil tussen die ene persoon waarvan je houdt en het algemene type, waartoe je jezelf aangetrokken voelt (of de verzameling van eigenschappen die je in een contactadvertentie opsomt). In de economie gaat het over het verschil tussen gebruikswaarde en...
read more336. De glimlach van een kind
Laatst zag ik, ik weet niet meer precies waar, Willy Alberti’s De Glimlach van een Kind omschreven als een smartlap. Nu begrijp ik wel dat hiermee vooral de sentimentele stijl en toon van het nummer wordt omschreven en niet zozeer de boodschap, maar het kwam toch wat vreemd op me over. Want De Glimlach van een Kind is in zekere zin de anti-smartlap, de anti-downer: het is misschien wel het meest blij-makende nummer in de Nederlandse muziek. Zoals bij elk meesterwerk valt er op DGveK nog genoeg aan te merken, zowel op de tekst van Gerrit...
read more335. Kracht versus macht
Het was de week van 4-5 mei en dus werd deze week weer her en der Schindler’s List vertoond, Steven Spielbergs holocaust-epos uit 1993. Op bevrijdingsdag kunde ik mijzelf de tijd om er op Netflix naar te kijken en deze week heb ik ook het oorspronkelijke boek van de Australische schrijver Thomas Keneally herlezen. Dat boek las ik voor het eerst begin jaren tachtig, nog onder de titel Schindler’s Ark. Waarschijnlijk kwam het onder mijn aandacht omdat het in 1982 de Booker Prize won. Om mij niet duidelijke (en zeker niet...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
