164. Geen macht aan de verbeelding
L’imagination au pouvoir – de verbeelding aan de macht – was in 1968 het motto van protesterende studenten in Parijs en andere westerse steden. Hun acties waren geïnspireerd door het ludieke optreden van de Provobeweging in Nederland, die autoriteiten deed wankelen door verrassende, creatieve en humoristische acties. Het thema van deze vredesweek is ‘de kracht van verbeelding’. Wat ik in het volgende wil betogen is dit: dat de kracht van verbeelding hem nooit in een verbinding met macht zit. Dat macht en verbeelding niet bij elkaar horen en dat ze, wanneer ze...
Read More163. De redelijkheid van Sophie’s keuze
Rivaliteit tussen broers en zussen is van alle tijden. De bijbel staat er vol mee: Kain en Abel, Jacob en Esau. Romeinen verhaalden hoe hun stichter Romulus zijn broer Remus vermoordde. Thyestes en Atreus vochten over de troon van Mykene, leidend tot een familiedrama dat zich over meerdere generaties uitspon. Onze samenleving koestert de droom van gezinsharmonie, maar vanuit het perspectief van de biologie (of de economie) is het logisch dat er belangenconflicten bestaan tussen broers en zussen. Hoewel mijn zus en ik verwant zijn, ben ik, om het zo te zeggen, meer verwant met mijzelf dan met...
Read More162. Over het uitruilen van waarden
Het schijnt dat de kabinetsformatie in een beslissend stadium is gekomen. En zoals al eerder bleek – bij het afhaken van Groen Links als regeringspartij – is de grootste hinderpaal het sluiten van compromissen over principes. Wat meer geld hierheen, wat minder daarheen: daar komen we samen wel uit. Maar wat als het draait om het vasthouden aan principes? Het verdedigen van waarden? Als er alleen een zwart-wit keuze lijkt te bestaan? Hoe kom je dan tot overeenstemming? D66-leider Alexander Pechtold opperde vorige week dat de medisch-ethische geschillen tussen de ChristenUnie en...
Read More161. Het verlies van vertrouwen
De Schotse filosoof en econoom Adam Smith is vooral bekend vanwege zijn werk The Wealth of Nations, doorgaans beschouwd als het eerste moderne boek over economie. Smith’ eerdere Theory of Moral Sentiments is echter misschien nog wel belangrijker, omdat het de onderliggende psychologische en sociologische structuren beschrijft waarop de economie gevestigd is. In de visie van Smith wordt onze samenleving gecreëerd door ontelbare kleine uitwisselingen tussen mensen, ontelbare signalen van goed- en afkeuring. Jij doet iets wat ik goedkeur en ik beloon je met een glimlach. Ik doe iets wat...
Read More160. Liever een ik-bak
Een beproefde tactiek van de voormalige Sovjet Unie om kritiek te pareren was de tegenbeschuldiging, vooral gericht tegen de Verenigde Staten: “Maar in Amerika lynchen ze negers!” Dit kwam zo vaak voor dat er in de UdSSR een heel genre van grappen rondom dit fenomeen ontstond. Een standaardvoorbeeld: een luisteraar belt Radio Moskou en klaagt dat Sovjet ingenieurs te weinig verdienen. Reactie van de presentator: “Maar in Amerika lynchen ze negers!” De irrelevante tegenbeschuldiging is een vorm van foutief logisch redeneren. In de retorica staat het bekend als het...
Read More159. MVLHTBQIC…
De Tour de France was voorbij, de kabinetsformatie lag stil. En toen besloot Nederland dat geslacht – of preciezer, het Engelse begrip gender – het belangrijkste onderwerp van het land was. Stichting SIRE startte een campagne Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn? De gemeente Amsterdam en de NS besloten burgers en reizigers voortaan niet meer met ‘Dames en Heren’, aan te spreken, maar genderneutraal met ‘Geachte Amsterdammers’ en ‘Beste Reizigers’. Op deze initiatieven kwamen vele reacties. Enerzijds van mensen die genderneutrale taal als...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
