172. Seneca’s voorbeeld
Lucius Annaeus Seneca heeft een aantal morele verhandelingen geschreven, waarin hij mensen aanraadt wat ze moeten doen – wanneer ze een geliefde is overleden, wanneer ze last hebben van woedeaanvallen, wanneer ze keuzes maken in hun carrière, wanneer ze ongelukkig zijn. Maar bracht hij in praktijk wat hij voorschreef, of, in de termen van een Amerikaanse uitdrukking: he talked the talk, but did he walk the walk? Het zal duidelijk zijn waarom een dergelijke vraag relevant is: niet alleen is het moeilijk te verdragen om advies te krijgen van iemand die zich niet aan zijn eigen regels...
Read More170. Seks is tragikomedie, geen melodrama
In de afgelopen weken heeft de #MeToo-campagne veel losgemaakt. Te verwachten en te hopen valt dat zij nog veel meer los zal maken. Niemand kan bestrijden dat grootscheepse aandacht voor seksueel geweld een goede zaak is, omdat het ook veel en veel te vaak voor komt. Waar de campagne heen zal leiden kan niemand voorspellen. Tot een gehele seksuele revolutie, misschien (waarvan overigens niemand kan zeggen dat een een onverdeeld goede zaak zou zijn, zo werken revoluties niet). In elk geval zou het fijn zijn als we door deze campagne een beter zicht krijgen op hoe seks nu eigenlijk...
Read More169. Het ressentiment van Kaïn
Vorige week besprak ik de moord van Kaïn op Abel. Uit het relaas in Genesis 4 wordt duidelijk dat de moord te maken heeft met Kaïns afgewezen offer van veldvruchten en Abels aangenomen offer van een lam. Broederlijke rivaliteit speelt ook een rol, en misschien de verschillende leefwijzen van landbouwer en herder. Maar een raadsel dat niet is opgelost, is waarom Kaïns woede zich op Abel richt – terwijl het Gods afwijzing is die hem woedend maakt. Strikt genomen heeft Abel hem niks gedaan, dus waarom vermoordt Kaïn dan toch zijn broer? De redenen voor Kaïns woede heb ik vorige keer...
Read More168. Waarom Kaïn Abel doodde
Kaïn nodigde zijn broeder Abel uit om het veld in te gaan en daar viel hij hem aan en doodde hem, zoals we allemaal weten. Maar waarom? Wat betekent die moord? Was het de rivaliteit tussen broers om de aandacht van de Vader (God, niet Adam)? Was het jaloezie om de grotere rijkdom van Abel? Was het de angst van de boer voor de herder? Om er meer over te kunnen zeggen, moeten we eerst de gehele tekst hebben: De mens nu had gemeenschap met Eva, zijn vrouw, en zij werd zwanger en baarde Kaïn; en zij zeide: Ik heb met des Heren hulp een man verkregen. 2Voorts baarde zij zijn broeder Abel; en Abel...
Read More167. Dansen met Zorba
De roman Zorba de Griek van Nikos Kazantzakis gaat over de vriendschap tussen twee mannen. Er is de verteller, een anonieme Griekse intellectueel die genoeg heeft van zijn leven als boekenwurm en daarom een mijn-project aan de zuidkust van Kreta begint, en er is Alexis Zorba, een Macedonische duizendpoot – minnaar, mijnwerker, kok, muzikant, soldaat, verteller, danser – die voor hem gaat werken als opzichter. ‘Boekenwurm’ is de term waarmee de verteller zichzelf omschrijft, en waarmee hij het misnoegen met zijn eigen leven wil uitdrukken: Hoe had ik, die zo...
Read More165. Over filosofie en geloof
In een eerder artikel heb ik wel eens het onderscheid tussen religie en geloof uitgelegd, zoals dat ontwikkeld is door de Amerikaanse theoloog James Carse. In het kort: geloven is een antagonistische houding, mensen geloven altijd tegen anderen. Geloof is altijd tegelijkertijd ook een manifestatie van ongeloof – van niet-geloven in andermans geloof. Verder is geloof ook een bescherming tegen kritiek, van onszelf en van anderen. Als ik ‘heilig’ in iets geloof, stop ik op dat punt ook met denken. Ik houd mijzelf doof en blind voor tegenstemmen, ik wil alleen nog maar in mijn...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
