219. Sympathie en piëteit in de Oostvaardersplassen
Volgende week is de uitspraak in een rechtszaak rondom het beheer van de Oostvaardersplassen. In een zitting op 5 november betoogden zes verschillende organisaties dat de provincie Flevoland daarbij namelijk een verkeerde koers vaart. De provincie wil de biodiversiteit van het gebied beschermen door ongeveer 1800 edelherten af te schieten, zodat er dan in totaal nog ongeveer 1300 grote grazers (konikspaarden, heckrunderen en edelherten) overblijven. Meer kan het gebied volgens de provincie niet huisvesten. De rechtszaak is een volgende fase in een langdurig conflict, waarbij ruwweg twee...
Read More217. Over spelende kinderen
De vorige keer had ik het over de speelgoed-rage van L.O.L. Surprise: ballen met kleine, onbenullige speeltjes erin, waarbij het niet gaat om het spelen met de plastic prullen, maar om het uitpakken ervan. Kleine kinderen vinden dit leuk, kennelijk, terwijl oudere kinderen het maar saai vinden. Zoals ook wij, volwassenen, slechts een moment geboeid zouden kunnen worden door een dergelijke surprise. Natuurlijk, volwassenen kunnen zich ook aangetrokken voelen tot cadeaus waarvan de voornaamste charme het openmaken is – maar dan slechts af en toe, bij het ontvangen van een kerstpakket of...
Read More216. Het cadeau als surprise
Over zes weken is het weer Sinterklaas en in de komende weken zullen tal van mensen zich weer gaan buigen over het maken van surprises – die speciale cadeautjes die wij uitdelen op pakjesavond. Ik heb al eerder over de Sinterklaas-surprise geschreven vanuit het oogpunt van de verhouding tussen gever en ontvanger, en om te analyseren wat geschenken in het algemeen, en surprises in het bijzonder, over ons zeggen. Deze keer wil ik het meer over de psychologische kant van surprises hebben. In zeker zin is natuurlijk elk cadeau, wanneer het verpakt is, een verrassing – een surprise....
Read More215. Over positieve onbedoelde gevolgen
Een paar weken geleden had ik het in een essay over het sturen van gedrag middels ‘incentives’ – beloningen en straffen – en hoe dat sturen vaak averechts kan uitpakken. Mensen ontwerpen prikkels met een bepaald doel voor ogen, maar moeten dan vaak achteraf concluderen dat die prikkels dat doel niet dichterbij hebben gebracht. Reden van die mislukking is dat we onmogelijk alle gevolgen van ons handelen kunnen voorzien. Zoals Milan Kundera het omschrijft: de mens is iemand die in de mist loopt. We weten niet waar we heen gaan, we weten niet waar we uitkomen als we de...
Read More214. Er is geen alternatief voor wijsheid
De afgelopen weken heb ik veel aandacht besteed aan de cultuur in de financiële sector, naar aanleiding van het witwas-schandaal bij ING en de herdenking van de val van Lehman Brothers in september 2008. Ik heb geprobeerd uit te leggen dat de cultuur bij grote banken niet immoreel maar eerder amoreel is – en dat je die cultuur niet verbetert door meer regels of door slimmere prikkels. Het nadeel van regels is dat ze nooit volledig zijn. Praktijksituaties kunnen nooit vooraf geheel worden beschreven en hoe uitgebreider de beschrijvingen (voorschriften) zijn, hoe meer mensen zich ernaar...
Read More213. Zelfs slimme prikkels kunnen pervers zijn
De afgelopen weken behandelde ik het witwas-schandaal bij ING en de vraag hoe je een amorele cultuur kunt veranderen. Regels aanscherpen lijkt in elk geval niet het juiste antwoord. Als de handhaving van bestaande regels het probleem is, hoe zou de toevoeging van extra regels dat dan kunnen oplossen? Zoals Wittgenstein al betoogde: je kunt het volgen van een regel niet afdwingen, en zeker niet door het instellen van een nieuwe regel, die zegt dat je de oude regel moet volgen. Want je hebt dan weer een extra regel nodig om die ‘compliance’ af te dwingen. Enzovoort. Een econoom zou...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
