182. Het leven lezen
Wanneer mensen het over ‘voltooid leven’ hebben, knopen ze aan bij een bepaalde manier van denken, die leven vooral als het schrijven van een biografie ziet. Je leven draait dan om het creëren van een levensverhaal, een verhaal met begin, midden en eind, zoals voorgeschreven (voor tragedies) in de Poetica van Aristoteles. Begin, midden en einde worden omschreven in het gedicht Aristotle van Billy Collins: Dit is het begin. Bijna alles kan gebeuren. Dit is waar je de schepping van het licht vindt, een vis die aan land kronkelt, het eerste woord van Paradise Lost op een lege...
Read More181. Meester van niemand
Twee recente verhalen hebben de #MeToo-discussie in de Verenigde Staten veranderd van een gesprek over seksueel geweld (op de werkvloer) in een debat over de mannelijke en vrouwelijke mores van daten. Het eerste verhaal was fictie: op 11 december verscheen in de New Yorker het debuut van Kristen Roupenian, Cat Person, over een zielloze en teleurstellende one night stand tussen twee mensen die elkaar nauwelijks kennen, maar enige weken berichtjes hebben uitgewisseld over hun telefoon. Margot, een studente van 20, leert tijdens haar werk in een bioscoop Robert kennen, een wat vage figuur van...
Read More180. Over het komische van instellingen
In het derde en laatste deel van Aischylos’ Oresteia wordt moedermoordenaar Orestes opgejaagd door de Erinyen (Furies), onderaardse wraakgodinnen die plegers van de ergste misdaden achtervolgen: mensen die tegen de wil van de goden verstoten, mensen die het heilige gastrecht aantasten en mensen die een bloedverwant vermoorden. In de laatste akte bepleiten Orestes en de Erinyen beiden hun zaak voor een rechtbank, voorgezeten door de godin Athene. De Erinyen betogen niet alleen de schuld van Orestes aan een gruwelijke moord, het gaat ze vooral om het behoud van een morele orde: Nu komt...
Read More179. Wij zijn allen kinderen van Rousseau
In een eerder artikel heb ik betoogd dat het melodramatische perspectief in onze samenleving overheerst – dat het de fabrieksstand van onze maatschappij is. In het melodramatische schema heeft een verhaal een duidelijk einde en begin, draait de plot om een gevecht tussen twee partijen – protagonist tegen andere(n), wij tegen zij – en is aan het einde helder wie er gewonnen heeft. De meest voorkomende vorm van melodrama is het melodrama van triomf, waarin wij delen in de vreugde van de overwinning. De held weet zijn tegenstanders op de knieën te krijgen en krijgt wat zijn...
Read More178. Einde aan verveling: een utopie?
Een van mijn favoriete verhalen is The Dream van Julian Barnes – het laatste hoofdstuk van diens A History of the World in 10½ Chapters. Het verhaal beschrijft, in ik-vorm, een droom over de hemel. De verteller wordt wakker in een wereld die op de onze lijkt, maar waar hij alles kan krijgen wat zijn hart begeert. In volmaakte vorm. Een volmaakte dag begint met een volmaakt ontbijt (Barnes wijdt twee pagina’s aan de beschrijving hiervan) en een ochtendkrant waarin wordt beschreven hoe zijn favoriete club voor het eerst in de historie een belangrijke trofee heeft gewonnen. Er is...
Read More177. Komedie leert ons verzoening
In een eerder artikel heb ik gewezen op de overeenkomsten tussen komedie en tragedie – ik heb zelfs betoogd dat beide genres in essentie één en hetzelfde zijn: tragikomedie of kometragedie. Veel mensen kijken daar heel anders tegenaan, zij zien tragedie en komedie als twee tegengestelde soorten verhalen. Komedies worden geacht goed af te lopen, tragedies slecht – zoals Hamlet: everyone dies. Maar dit cliché berust niet op feiten, zeker niet als we naar klassieke tragedies kijken. Er zijn zelfs argumenten om het tegenovergestelde te beweren: dat tragedies doorgaans goed aflopen....
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
