206. Over verrassing en spanning
Twee weken geleden stelde ik dat filosofie alleen zinnig is als het begrippen onderzoekt die we in de praktijk kunnen gebruiken – om de wereld om ons heen beter te begrijpen, om betere oordelen te vellen, betere keuzes te maken. Filosofie kijkt in welke contexten een dergelijk begrip gebruikt wordt en of het gebruik in een andere omgeving ook enig nut heeft. Ik noemde als voorbeeld een paar van begrippen die ik in deze kolommen vaak heb aangehaald: bullshit en schijngebeurtenis. Ik had kunnen toevoegen: melodrama, tragikomedie, ressentiment, held, ridder, toerisme, reizen, porno,...
Read More205. Het woordenboek van geaccepteerde bullshit: handelsoorlog
Sinds Donald Trump aantrad als president van de Verenigde Staten, beloofde hij iets te doen aan de ‘volstrekt oneerlijke’ manier waarop Europa en China handel bedrijven met de VS. Dit jaar kwam hij deze belofte na en voerde zijn regering importtarieven in voor bepaalde Chinese en Europese producten. China en EU reageerden met tegenheffingen, waardoor we langzaam afgleden naar een toestand van handelsoorlogen. Deze handelsoorlogen waren goed voor de Amerikaanse economie, verzekerde Trump zijn kiezers – en meer nog, ze waren gemakkelijk te winnen. Of de handelsoorlog...
Read More204. Bullshit in de filosofie
De vorige keer besprak ik het fenomeen bullshit-banen en suggereerde dat managers en vooral hun souffleurs, de adviseurs voor leiderschap en organisatie, bullshit-beroepen uitoefenen. Deze veroordeling vergt echter, dunkt me, een rechtvaardiging van filosofie als non-bullshit – volgens het ‘Montaigneaanse’ motto dat je niet alleen naar iemand anders z’n fouten moet kijken, maar ook je eigen feilen moet onderzoeken. Als je iemand wilt beschuldigen, kun je beter eerst kijken of je je aan hetzelfde vergrijp schuldig maakt. (Geen jij-bak, maar een ik-bak!) Om te...
Read More203. Over bullshit-banen
In 2013 publiceerde de Engelse antropoloog David Graeber een uitdagend essay in het tijdschrift Strike!, getiteld On the phenomenon of bullshit jobs: a work rant. Graeber sprak daarin zijn verbazing uit dat we ondanks de voortgeschreden automatisering niet allemaal 15 uur in de week werken, zoals John Maynard Keynes tachtig jaar geleden voorspelde. Waaraan besteden we al die extra arbeidstijd, die niet nodig is om onszelf van ons natje en droogje te voorzien? Graeber’s antwoord: overbodig werk, oftewel bullshit jobs – banen die, zoals in communistische landen, eigenlijk zouden...
Read More202. Hoe zintuigen zingeven
Afgelopen weken heb ik voor de tweede keer de Walk of Wisdom gelopen, een 136 kilometer lange pelgrimstocht rondom Nijmegen. Het is daarbij de bedoeling dat je telefoon en internet uitschakelt en de wandeling gebruikt om over jezelf en je plaats in het grotere geheel na te denken. Op een vertrekceremonie in de Valkhofkapel in april heb ik uitgesproken wat mijn wens voor deze tocht was: me meer bewust zijn van mijn zintuigen, meer stilstaan bij wat er op dat moment te zien, horen, ruiken, voelen, proeven is. Wel, de laatste etappe is gelopen, dus het moment is gekomen om te zien wat er van...
Read More201. Het verschil tussen toerisme en reizen
Vorige week besprak al een paar verschillen tussen reizen en toerisme, gebaseerd op de verbeeldingen van die activiteiten in twee klassieke films: King Kong en Jurassic Park. We sloten af met de analyse dat toeristen niet echt willen rondreizen (ondanks dat ze een toer’ maken) – ze willen niet ergens heengaan, ze willen ergens zijn. En als ze niet op hun bestemming aankomen, is de trip verpest. Reizen, daarentegen, hangt niet af van het al dan niet bereiken van een bestemming. Natuurlijk, in King Kong wil ‘projectleider’ Carl Denham Skull Island bereiken. Maar zijn...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
