335. Kracht versus macht
Het was de week van 4-5 mei en dus werd deze week weer her en der Schindler’s List vertoond, Steven Spielbergs holocaust-epos uit 1993. Op bevrijdingsdag kunde ik mijzelf de tijd om er op Netflix naar te kijken en deze week heb ik ook het oorspronkelijke boek van de Australische schrijver Thomas Keneally herlezen. Dat boek las ik voor het eerst begin jaren tachtig, nog onder de titel Schindler’s Ark. Waarschijnlijk kwam het onder mijn aandacht omdat het in 1982 de Booker Prize won. Om mij niet duidelijke (en zeker niet overtuigende) redenen werd die titel bij de Amerikaanse...
Read More334. Over grappen, dromen, muziek … en leeuwen
Vorige week schreef ik over ironie, en over hoe het paradoxale karakter van ironie een ironie-teken onmogelijk maakt. Hoe verleidelijk zo’n teken ook is, om misverstanden te voorkomen. Misverstaan is echter essentieel aan ironie – alleen door mogelijk misverstaan kan er ook een ‘goede verstaander’ zijn. Ironie ‘zegt’: dit is niet zo bedoeld. Maar stel dat je een ironieteken (zoals ¡ ) zou toevoegen: dan is het geen ironie meer. Wat dan zeg je eigenlijk: het is de bedoeling dat dit niet zo bedoeld is. Maar dan kom je in een paradox terecht. Met andere...
Read More333. Zonder ironie
Al in de zestiende eeuw constateerde onze meester van de ironie, Desiderius Erasmus, dat ironische uitspraken vaak verkeerd, want letterlijk, worden begrepen – en hij vroeg zich af of er niet een bepaalde schrijfwijze uitgevonden moest worden om iets als ironisch te bestempelen. In ons spreken kunnen we ironie uitdrukken door een bepaalde toon, of een blik, maar in het geschreven woord missen we een leesteken dat zegt: pas op, ironie! In de eeuwen na Erasmus hebben vele schrijvers en ontwerpers geprobeerd in deze lacune te voorzien. (Het boek Shady Characters van Keith Houston is een...
Read More332. Beroep zonder roeping
Millennials (dat wil zeggen mensen die zichzelf als zodanig afficheren, ikzelf beschouw ‘generatie’ als een onhoudbare categorie) schijnen moeite te hebben met het maken van keuzes in opleiding, loopbaan en relaties. Ze mogen in de huidige maatschappij hun leven zelf gestalte geven, maar die verantwoordelijkheid valt velen zwaar. Keuzestress en FOMO (Fear Of Missing Out) spelen hen parten. Ik heb eerder over deze verschijnselen geschreven en dan met name over het idee van schaarse tijd dat de angst aanjaagt. Tijd is, in onze moderne beleving, iets wat (langzaam of snel) opraakt...
Read More331. Wees niet bang voor paradoxale maatregelen
De vorige keer heb ik op deze plek onze corona-maatregelen besproken en geconcludeerd dat deze niet werkelijk intelligent zijn. Waar mensen, als levende wezens, zich door (kwalitatieve) informatie laten leiden, wordt in onze recente corona-beperkingen puur (kwantitatieve) dwang uitgeoefend. Alsof we biljartballen zijn, die uit elkaar moeten worden gehouden. In het laatste artikel heb ik uiteengezet waarom die kwantitatieve, je zou ook kunnen zeggen, oorzakelijke, aanpak vaak niet werkt. Waarom automobilisten zich niet als vloeistofmoleculen gedragen, anorexia-patiënten geen calorie-sommen...
Read More330. Een werkelijk intelligente lockdown
Het is een jaar na de invoering van onze eerste lockdown. Op het moment dat het kabinet in maart 2020 scholen, horeca, musea en schouwburgen sloot, wisten we niet hoelang die sluiting zou duren. Beelden van de orde in Wuhan en de chaos in Bergamo stonden op ons netvlies – en in vergelijking met die uitersten prezen we onszelf gelukkig met onze gulden middenweg. Kranten publiceerden scenario’s van de pandemie die, met al hun onzekere aannames, maanden tot jaren besloegen. En beleidsmakers namen, in Rutte’s vage maar toepasselijke omschrijving, 100 procent van de beslissingen...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
