222. Het Piet-debat is afgelopen
En toen waren we weer aan het einde van het korte Sinterklaas-seizoen. De goedheiligman is het land weer uit, de pieten schminken zich weer af. Demonstranten zetten hun borden in de kast. Ogenschijnlijk werd dit seizoen gekenmerkt door een grotere onenigheid dan ooit tevoren. De beelden waren in elk geval heftiger. Vechtpartijen. Het gooien van eieren en stenen. Blokkades en dreigementen. Massale politie-inzet. Toch denk ik dat het debat voor een groot deel al voorbij is. Sluipenderwijs heeft het conflict zichzelf opgelost – de in het...
read more221. Events, my boy, events
Er is een beroemd citaat van de vroegere Britse premier Harold McMillan (waarschijnlijk apocrief, maar dat doet er voor mijn betoog niet toe). Gevraagd door een journalist wat zijn kabinet eventueel in de problemen zou kunnen brengen, antwoordde McMillan: “Events, my boy, events.” Gebeurtenissen. Het reageren op gebeurtenissen wordt wel vaak gezien als de essentie van moderne politiek, en ter verdediging van die gedachte wordt McMillan’s uitspraak vaak aangehaald. De strekking van de bijbehorende analyse is ongeveer de...
read more220. Natuur of park?
Afgelopen maandag keurde de bestuursrechter in Lelystad het goed dat de provincie Flevoland 1830 edelherten in de Oostvaardersplassen afschieten. Het beleid van de provincie om daarmee een hongersnood in de komende winter te voorkomen, is conform de wet, zegt de rechter. Vorige week heb ik al geprobeerd uit te leggen hoe we bij de Oostvaardersplassen een strijd zien tussen enerzijds natuurbeschermers die ‘de hele’ natuur willen beschermen (ook als dat individuele dieren treft) en anderzijds dierenvrienden die individueel...
read more219. Sympathie en piëteit in de Oostvaardersplassen
Volgende week is de uitspraak in een rechtszaak rondom het beheer van de Oostvaardersplassen. In een zitting op 5 november betoogden zes verschillende organisaties dat de provincie Flevoland daarbij namelijk een verkeerde koers vaart. De provincie wil de biodiversiteit van het gebied beschermen door ongeveer 1800 edelherten af te schieten, zodat er dan in totaal nog ongeveer 1300 grote grazers (konikspaarden, heckrunderen en edelherten) overblijven. Meer kan het gebied volgens de provincie niet huisvesten. De rechtszaak is een volgende fase...
read more218. Het woordenboek van geaccepteerde bullshit: de media
De laatste toevoeging van dit woordenboek betrof een term van Donald Trump. Aan deze bullshitter in chief zou je een aparte afdeling kunnen wijden, maar ik beperk me nu even tot een begrip dat de laatste maanden een opmars maakte in zijn taalgebruik: ‘de media’. Nu zult u zeggen: ‘de media’, hoe kan dat een bullshit-term zijn? – het is gewoon een verzamelnaam voor kranten, radio-en tv-zenders en websites. Maar niet zoals Donald Trump hem gebruikt. Ik moet dit trouwens meteen aanvullen: er zijn meer mensen die...
read more217. Over spelende kinderen
De vorige keer had ik het over de speelgoed-rage van L.O.L. Surprise: ballen met kleine, onbenullige speeltjes erin, waarbij het niet gaat om het spelen met de plastic prullen, maar om het uitpakken ervan. Kleine kinderen vinden dit leuk, kennelijk, terwijl oudere kinderen het maar saai vinden. Zoals ook wij, volwassenen, slechts een moment geboeid zouden kunnen worden door een dergelijke surprise. Natuurlijk, volwassenen kunnen zich ook aangetrokken voelen tot cadeaus waarvan de voornaamste charme het openmaken is – maar dan slechts af...
read more216. Het cadeau als surprise
Over zes weken is het weer Sinterklaas en in de komende weken zullen tal van mensen zich weer gaan buigen over het maken van surprises – die speciale cadeautjes die wij uitdelen op pakjesavond. Ik heb al eerder over de Sinterklaas-surprise geschreven vanuit het oogpunt van de verhouding tussen gever en ontvanger, en om te analyseren wat geschenken in het algemeen, en surprises in het bijzonder, over ons zeggen. Deze keer wil ik het meer over de psychologische kant van surprises hebben. In zeker zin is natuurlijk elk cadeau, wanneer het...
read more215. Over positieve onbedoelde gevolgen
Een paar weken geleden had ik het in een essay over het sturen van gedrag middels ‘incentives’ – beloningen en straffen – en hoe dat sturen vaak averechts kan uitpakken. Mensen ontwerpen prikkels met een bepaald doel voor ogen, maar moeten dan vaak achteraf concluderen dat die prikkels dat doel niet dichterbij hebben gebracht. Reden van die mislukking is dat we onmogelijk alle gevolgen van ons handelen kunnen voorzien. Zoals Milan Kundera het omschrijft: de mens is iemand die in de mist loopt. We weten niet waar we...
read more214. Er is geen alternatief voor wijsheid
De afgelopen weken heb ik veel aandacht besteed aan de cultuur in de financiële sector, naar aanleiding van het witwas-schandaal bij ING en de herdenking van de val van Lehman Brothers in september 2008. Ik heb geprobeerd uit te leggen dat de cultuur bij grote banken niet immoreel maar eerder amoreel is – en dat je die cultuur niet verbetert door meer regels of door slimmere prikkels. Het nadeel van regels is dat ze nooit volledig zijn. Praktijksituaties kunnen nooit vooraf geheel worden beschreven en hoe uitgebreider de beschrijvingen...
read more213. Zelfs slimme prikkels kunnen pervers zijn
De afgelopen weken behandelde ik het witwas-schandaal bij ING en de vraag hoe je een amorele cultuur kunt veranderen. Regels aanscherpen lijkt in elk geval niet het juiste antwoord. Als de handhaving van bestaande regels het probleem is, hoe zou de toevoeging van extra regels dat dan kunnen oplossen? Zoals Wittgenstein al betoogde: je kunt het volgen van een regel niet afdwingen, en zeker niet door het instellen van een nieuwe regel, die zegt dat je de oude regel moet volgen. Want je hebt dan weer een extra regel nodig om die...
read moreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
