292. Waarom wij gek zijn op samenzweringstheorieën
In het vorige artikel besprak ik de pandemie van samenzweringstheorieën, die de wereld heeft overspoeld, en hoe moderne complottheorieën zich onderscheiden van vroegere. Meer dan voorheen drijven complot-suggesties op melodrama, schijngebeurtenissen, bullshit en ressentiment – corresponderend met maatschappelijke ontwikkelingen die deze fenomenen bevorderen. Je zou ook kunnen zeggen: hoe meer melodrama de heersende vorm van verhalen vertellen wordt; hoe meer mensen hun geld verdienen met het ensceneren van schijngebeurtenissen; hoe gemakkelijker politici en andere opiniemakers weg...
Read More291. Een samenzweringspandemie
In de laatste maanden hebben we twee snel om zich heen slaande pandemieen gezien: die van Covid-19 en die van samenzweringstheorieen. Met name hypotheses over corona zelf staken de kop op: dat het een doelbewuste poging van China was om het Westen te verzwakken (of van de VS tegen China); dat het 5G-netwerk corona zou verergeren of zelfs veroorzaken (en daaraan verbonden, dat corona klachten over 5G moet maskeren); dat Bill Gates en zijn vrouw Melinda het hebben ontwikkeld tegen overbevolking; dat salafisten het virus hebben gemaakt om gezichtsbedekking en andere islamitische gebruiken te...
Read More289. Orde en chaos
Een paar weken geleden besprak ik al hoe overheden met de bestrijding van Covid-19 proberen middel en kwaal met elkaar in balans te brengen. Wanneer wordt de schade van het op slot houden van (delen van) de samenleving groter dan van de epidemie zelf? – dat is de vraag die verantwoordelijken zichzelf overal stellen. De (nationale) antwoorden verschillen op details, maar vrijwel overal ter wereld neemt men thans het risico de verspreiding van het virus op kleine schaal weer toe te staan, om niet de economie te gronde te richten en het spreekwoordelijke kind met het badwater weg te...
Read More286. Het middel en de kwaal
Drie weken geleden slingerde Donald Trump een fameuze tweet de wereld in, waarin hij stelde dat “het middel niet erger kan zijn dan het probleem.” Dat was de openingszet in een groot debat dat sindsdien bijna de hele wereld bezig houdt: hoe te voorkomen dat de preventiemaatregelen tegen het virus, ter voorkoming van grote gezondheidsschade, zelf zoveel economische schade aanrichten dat de winst op lange termijn omslaat in verlies. Dit debat woedt in parlementen, in krantenkolommen, in talkshows. Zoals zo vaak, begon het in een praatprogramma van de Amerikaanse zender FoxNews,...
Read More284. De betekenis in de verbinding
Een paar weken geleden, bij de start van de Nederlandse corona-epidemie, besprak ik het karakter van de pandemie als een ecosysteem. Een pandemie draait helemaal om verbindingen en om uitwisselingen langs die verbindingen – de ziekte is een systeem en een netwerk, net als cellen, organen, mensen, dorpen, steden, regio’s, landen… Elke poging om om cellen van organen, steden van regio’s, landen van continenten af te scheiden, te abstraheren, heeft zowel kosten als baten. De baten vormen een grote macht om de afgescheiden delen te manipuleren. De kosten vormen een even...
Read More281. Een pandemie is een ecosysteem
De snelle ontwikkelingen rondom de verspreiding van het coronavirus brachten premier Rutte tijdens de persconferentie gisteren tot een uitspraak die ook de kop van het NRC-hoofdartikel werd: “Dit kunnen we alleen samen winnen.” Een waarheid als een koe, die we misschien nu al wel als belangrijkste les van deze crisis kunnen bestempelen. Niet dat iedereen die les al geleerd heeft. Er zijn mensen die denken dat zij op een bepaalde manier kunnen worden afgescheiden van de rest van de wereld en dat hun eigenbelang het meest gediend is met een versie van ‘ikke eerst’ (of:...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
