302. We zijn allemaal SIC
In zijn boek over de juiste omgang met risico’s, Risk Savy (2014), stelt Gerd Gigerenzer, een Duitse expert in risico-beheersing, dat dokters drie fundamentele fouten tonen in het omgaan met (onze) medische risico’s. Deze fouten, zegt Gigerenzer, zijn structureel: ze zijn ingebakken in de medische praktijk en in het medische onderwijs. De drie fouten zijn samen te vatten in het acroniem SIC: Selfprotection (zelfbescherming door defensieve, overbodige handelingen) Innumeracy (rekenkundig onvermogen, met name op het gebied van statistiek) Conflicts of Interest (het belang van de...
Read More301. War! What is it good for?
In 1948 schreef Albert Camus een toneelstuk, Staat van Beleg, als variatie op zijn roman De Pest van een jaar eerder. Het initiatief voor dat stuk kwam van acteur-producent Jean-Louis Barrault. Barrault had eerder geprobeerd een toneelstuk te maken van Daniel Defoe’s Dagboek van een Pest-jaar, oorspronkelijk met medewerking van Antonin Artaud. Toen Camus’ roman uitkwam benaderde hij de schrijver om samen aan een ‘pest’-stuk te werken. In tegenstelling tot de plot van de roman speelt de actie van het toneelstuk zich af in Spanje, in Cadiz. De Pest wordt gesymboliseerd...
Read More300. Pandemie als oorlog, oorlog als pandemie
Bij de start van de corona-crisis in het voorjaar waren er meerdere leiders (en vele volgers) die de vergelijking tussen pandemie en oorlog in de mond of pen namen. Nadat de uitbraak in zijn land was gestopt verklaarde de Chinese president Xi Jinping dat de ‘volksoorlog’ tegen het virus was gewonnen. “We zijn in oorlog”, sprak de Franse president Emmanuel Macron, terwijl ambtgenoot Donald Trump zichzelf een ‘oorlogspresident’ noemde. Volgens de Britse premier Boris Johnson gaf hij leiding aan een ‘oorlogskabinet’ en de Duitse bondskanselier...
Read More296. Dagverlichting: zomer
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig? Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of vol je jezelf ene beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Begin met het lezen van het volgende gedicht, en de bijbehorende bezinning. Begin zomer – Ingrid Jonker Begin zomer en de zee een opengebroken kweepeer de lucht als een kind z’n ballon...
Read More294. Racisme als modern fenomeen
De laatste weken heb ik besproken hoe wij van nature geneigd zijn om samenzwerinsgtheorieën te construeren en hoe de moderne maatschappij erop ingesteld is die theorieën te verspreiden. Om niet alleen voor de hand liggende voorbeelden te nemen (hydroxychloroquine, aliens in Roswell, platte aarde) analyseerde ik vorige week de theorie dat het doden van zwarte Amerikanen door witte politieagenten een opzettelijk, systematisch gebruik is – iets waarvan grote delen van de Amerikaanse samenleving (en de onze) zijn overtuigd. De alom aanwezige denkfouten bij complottheorieën –...
Read More293. Racisme als complottheorie
De laatste weken besteedde ik aandacht aan het fenomeen van complottheorieën. In het eerste stuk behandelde ik de moderne sociale tendensen die actuele samenzweringstheorieën gemeen hebben: melodrama, schijngebeurtenissen, bullshit en ressentiment. In het vervolg besprak ik de permanente denkfouten waaraan mensen zich plegen te bezondigen en die de constructie van complottheorieën begunstigen: cognitieve gemakzucht, aanwezigheidsheuristiek, WJZIAWEI, intentioneel/causaal interpreteren, sprekende voorbeelden, gevoelsheuristiek. Aan het einde van dat tweede stuk suggereerde ik dat...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
