253. Over groeien
Wat is een tuin? Een tuin is een plek waar groei plaatsvindt. Dat lijkt een open deur, maar ik zal proberen uit te leggen waarom het begrip ’tuin’ onverbrekelijk verbonden is met ‘groei’, en hoe die twee concepten samen heel veel zeggen over onszelf, onze maatschappij, onze wereld. Een en ander zal nog duidelijke worden als we tuin/groei tegenover een ander tweetal begrippen zetten – machine/maken. Groei en tuin In elke vorm van groei zit een element van spontaniteit, van onvoorspelbaarheid, van creativiteit. Ik kan een beplantingsontwerp maken waarin ik...
Read More252. Overlevenscantate
Vorige week bepleitte ik de introductie van kleine erediensten, gevormd door een reeks van ‘overlevenskunsten’: poëzie, filosofie, muziek, mindfulness, kleine rituelen… Samen zouden deze onderdelen een levensbeschouwelijk thema in 15-20 minuten van verschillende zijden moeten belichten. Inspiratie voor deze bijeenkomsten vormen de cantates van Johann Sebastian Bach – daarom zou ik ze overlevenscantates willen noemen. Als voorbeeld van een mogelijke liturgie voor een dergelijke bijeenkomst wil ik een voorstel doen voor een ontmoeting rondom het thema...
Read More251. Een nieuwe eredienst
Sinds enige jaren heb ik de gewoonte op zondag naar een Bach-cantate te luisteren. Niet alleen voor de hemelse muziek, maar ook omdat ik de cantates als een soort mini-erediensten ervaar, die in vijftien tot dertig minuten een levensbeschouwelijk thema vanuit verschillende kanten belichten. Tegelijk hebben ze de dramatische spanning van een kleine opera. Oorspronkelijk waren de cantates onderdeel van een Lutherse eredienst, opgebouwd rond bepaalde bijbelteksten uit een evangelie en een apostelbrief (afgestemd op de kalender van het kerkelijk jaar). Een voorbeeld: Gleichwie der Regen und...
Read More249. Wij zijn onze adem
Je zou kunnen zeggen dat Jalal ad-Din Rumi (1207-1273) de originele Overlevenskunstenaar was. We kennen Rumi vooral van zijn filosofische en mystieke gedichten, maar hij geloofde zelf dat kunstvormen als muziek en dans evenzogoed wegen naar God waren. In zijn ogen (en oren) hielp kunst om de aandacht van mensen te richten, om jezelf te verliezen en weer terug te vinden. Mijn favoriete Rumi-gedicht, Enkel Adem, heeft een gecompliceerde geschiedenis. Ten eerste is het maar de vraag of het echt van Rumi is, het kan ook van een tijdgenoot zijn. En het is populair geworden, niet in een...
Read More232. Geen tijd te verliezen
Het begrip bucket list is algemeen bekend sinds het uitkomen van de gelijknamige Hollywoodfilm in 2007. In die rolprent spelen Jack Nicholson en Morgan Freeman de rollen van een biljonair, Cole, en mecanicien, Carter, die kennis maken terwijl ze allebei met terminale kanker in het ziekenhuis liggen. Carter vertelt Cole van zijn bucket list, de lijst van dingen die hij wilde doen voordat hij dood gaat – in Engels idioom kicks the bucket. Op Carter’s lijst staan dure en voor een arbeider bijna onhaalbare dingen als de Taj Mahal bezoeken, over de Noordpool vliegen en met een motor...
Read More194. Denken ist Danken
Martin Heidegger citeerde regelmatig een oude spreuk uit het Duitse piëtisme, ‘Denken ist Danken’. Van deze spreuk wil ik graag uitgaan in mijn bezinning op wat herdenken betekent. Herdenken is namelijk zowel een bepaalde vorm van hernemen als een bepaalde vorm van denken, die allebei met dank zeggen te maken hebben. Piëtisme is een oude term voor vroomheid en stond in de zeventiende eeuw voor een nieuwe stroming in de Lutherse kerk. Die kerk gaf, net als andere protestantse kerken, een religieuze structuur aan lokale gemeenschappen in West-Europa – en bood daarmee een...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
