471. Politieke schismogenese
Een jaar geleden wijdde ik een paar artikelen aan het begrip schismogenese, het idee van antropoloog Gregory Bateson dat er twee manieren zijn hoe een scheiding tussen mensen of groepen kunnen ontstaan: symmetrische schismogenese, zoals in een wapenwedloop, en complementaire schismogenese, zoals tussen agressor en onderworpene. Bateson concludeerde uit zijn antropologische onderzoekingen dat er twee patronen van verandering zijn in onderlinge relaties: gedrag kan hetzelfde gedrag uitlokken (assertiviteit van A voert tot assertiviteit van B) of ander, aanvullend gedrag (assertiviteit van A...
Read More470. Dagverlichting: dood
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: De schedel De geleerde Zhang Heng reed met zijn wagen door de velden, toen hij een schedel zag liggen aan de kant van de weg. Met de onderkant lag hij in de natte...
Read More469. Komedie als ultiem epos (III)
Twee weken geleden zette ik de serie over heldenverhalen voort met een analyse van wat iemand nu tot een held(in) maakt. Ik volgde daarbij de lijn van Joseph Campbell in diens weergave van de ‘mono-mythe’, de rode draad die overal in de wereld terugkeert in mythische heldenverhalen. Een held is volgens Campbell iemand die een ontwikkeling doormaakt van klein naar groot, van ik naar Wij, van egocentrische tragedie naar gemeenschappelijke komedie. De held, dus, is de man of vrouw die in staat is zich voorbij zijn persoonlijke en lokale historische beperkingen te vechten, richting...
Read More468. Komedie als ultiem epos (II)
Vorige week hervatten we de analyse van heldenverhalen of epen, nu bezien vanuit het begrip van de held. Wat is een held eigenlijk? Het werk van Joseph Campbell volgend, stelde ik dat helden mensen zijn die succesvol de overgang hebben gemaakt van egocentrisch kind naar volwassene, naar een persoon die zich om de Ander, de Gemeenschap, het Wij bekommert – en daarbij strijdt tegen degene die deze overgang niet succesvol heeft gemaakt: de persoon met het grote ego, die anderen wil overheersen en uitbuiten. De zondaar, de schurk, de tiran. Een geslaagd mensenleven is er dus ook een...
Read More467. Komedie als ultiem epos (I)
Op deze plek heb ik het de laatste jaren vaak over epen, gehad, heldenverhalen, en over de lessen die we daaruit kunnen leren. Ik volgde daarbij het onderscheid, ooit gemaakt door C.S. Lewis, tussen epen die alles bij het oude laten (de Homerische verhalen, de Noorse mythen) en epen die ons verder brengen, die de wereld bij het einde anders achter laten dan bij het begin. Voorbeelden uit die laatste categorie zijn de Aeneis en Paradise Lost. Deze keer wil ik heldenverhalen van een andere kant bezien, namelijk om te onderzoeken wat heldenverhalen eigenlijk zijn, of beter: wat een held...
Read More466. Dagverlichting: dageraad
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: Eos en Tithonus Het werd dag en zoals altijd wierp Eos de deuren van het paleis van de zon open, zodat haar broer Helios de zonnewagen langs de hemel kon rijden. Wie...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
