447. Hoe je een monster schept (III)
Dus. We bekijken invloeden binnen en buiten daders van monsterlijkheden als etnische zuiveringen of terreuraanslagen, om te kijken hoe deze wandaden mogelijk zijn. De afgelopen weken zagen we hoe het brein in de fractie van een seconde voor de actie functioneert, en hoe, binnen een paar tellen tot een paar minuten voor de daad, indrukken van buiten invloed uitoefenen. En hoe hormonen ons gedrag beïnvloeden, van uren tot weken vooraf. Vandaag wil ik de limiet van invloeden verder terugduwen, tot jaren voor de moordpartij. Hoe zijn in die tussentijd de hersenen van de dader mogelijkerwijs...
Read More446. Hoe je een monster schept (II)
Vorige week begon ik een analyse van de wreedheden die een terrorist of soldaat kan plegen – of liever, van de omstandigheden die iemand ertoe kunnen brengen om zoiets ‘onmenselijks’ te doen als een pogrom of een moordpartij in een vluchtelingenkamp. We volgen hierbij de lijst van ‘oorzaken’ of invloeden van Robert Sapolsky, die pleit voor een weging van zoveel mogelijk relevante factoren. We bekeken vorige week de werking het brein, waarin, binnen een fractie van een seconde voor de monsterlijke daad, alles samenkomt. We zagen dat wetenschappelijk onderzoek het...
Read More445. Hoe je een monster schept (I)
Een paar weken geleden pleitte ik er op deze plek voor om onze analyses van menselijke wreedheden (zoals die op dit moment plaatsvinden in Israel en Soedan) niet te beperken tot ‘Het zijn monsters!’. Evenmin is het nuttig het onderzoek te focussen op de politieke dimensie (een strijd van A tegen B; oorlog; bezetting; anti-terrorisme; genocide; terrorisme; verzet). Zeg wat praatprogramma’s doen. Om echt te begrijpen wat mensen bezield om een kibboets uit te moorden, een vluchtelingenkamp te zuiveren van een bepaalde bevolkingsgroep of een ziekenhuis binnen te vallen, moet...
Read More444. De moraal van de inktvis
Twee jaar geleden was de Zuid-Koreaanse serie Squid Game een grote hit op streamingdienst Netflix. Netflix is nooit scheutig met echte kijkcijfers, maar het bedrijf liet weten dat in die herfst Squid Game de best bekeken show ooit op Netflix was, bovenaan de ranglijst in 94 landen. In de eerste vier weken na het uitkomen werd de serie in 142 miljoen huishoudens bekeken, in totaal gedurende 1.65 miljard uur. Squid Game gaat over een geheime wedstrijd tussen 456 armlastige spelers om de prijs van 45,6 miljard won, de Zuid-Koreaanse munt-eenheid (in 2021 ongeveer gelijk aan 33 miljoen euro). De...
Read More443. Dagverlichting: grot
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees allereerst het volgende verhaal: De Grot – Plato Er was eens een lange, diepe grot. Onderin de grot zaten mensen, en die zaten daar vanaf hun jeugd vastgebonden aan hun benen en hun hals,...
Read More442. Monsters bestaan niet
Na de aanvallen van Hamas-strijders op Israel werd alom gereageerd met afschuw en onbegrip. De terroristen werden ‘monsters’ genoemd, of ‘menselijke dieren’ (door de Israëlische minister van defensie). In meerdere talkshows hield de analyse op met de verzuchting dat het hier simpelweg mensen betrof met een ‘andere cultuur’ en ‘andere waarden’. We zien in deze onwil om daders te begrijpen een diep menselijke neiging – en een tegenstrijdigheid. Enerzijds zijn we door kwaadaardige acties gefascineerd: we willen ze doorgronden, we willen...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
