383. Meer dan wat je verdient
Afgelopen week besprak ik Sofokles’ stuk Koning Oedipus en hoe dit een perspectief biedt op het aanvaarden of ontlopen van verantwoordelijkheid. Oedipus’ houding is er eentje van aanvaarding – hoewel hij in zelfverdediging zijn vader heeft gedood en in onwetendheid zijn moeder heeft gehuwd accepteert hij dat deze daden hem schandmerken in de ogen van mensen en goden, en om niemand meer in de ogen te hoeven kijken steekt hij deze uit. Met Oidipous Turannos is echter niet het laatste woord gezegd over Oedipus – niet door Sofokles en niet door de hele westerse traditie,...
Read More382. Anti-Oedipus
In zijn roman De Ondraaglijke Lichtheid van het Bestaan voert Milan Kundera een chirurg op die na de inval van de Russen in Tsjecho-Slowakije om politieke redenen zijn baan verliest. Een tijd eerder heeft hij namelijk, tijdens de Praagse lente, een kritisch artikel over communistische leiders geschreven – en dat weigert hij na de invasie in te trekken. Het artikel van chirurg Tomas vergelijkt communistische machthebbers met de oude Griekse koning Oedipus. Toen Tsjechen zich in de lente van 1968 vrij voelden om kritiek te uiten, beschuldigden ze de communistische coupplegers van na de...
Read More381. Wij zijn vrij. Punt.
De laatste jaren hebben wetenschappers op meerdere podia betoogd dat de vrije wil niet bestaat. Met name neurologen zijn daarbij zeer luid geweest in hun zogenaamde ‘ontmaskering’ van deze illusie. Middels laboratoriumexperimenten menen ze te hebben aangetoond dat er in het menselijke brein geen ruimte is voor een vrije wil. Wanneer we een wetenschapper vragen waarom een mens iets doet, zal hij wijzen op bepaalde vurende neuronen in de hersenen, op afgifte van hormonen in het bloed, op samentrekkingen van spieren. Volgens onderzoekers als Dick (‘Wij zijn ons brein’)...
Read More380. Dagverlichting: inbedding
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig? Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Begin met het lezen van de volgende tekst, en de bijbehorende bezinning. (Uit: Albertus Magnus, Pelgrim van het hart, van Wilhelm Schmidtborn) Met geweld werden Albertus en zijn mede-novicen bijna...
Read More379. Een lage drempel
Volgens managementboeken dient de aanpak van een probleem op het werk vooral gestructureerd te gebeuren. Je verkent de situatie, maakt een probleemanalyse, zoekt naar oplossingen en neemt een besluit. En elk van die stappen kent weer een aantal onderscheiden fases. In een doorsnee managementboek (‘De Manager’ van R. ten Bos en M van der Ham) worden zeven stappen van een ‘effectieve’ probleemanalyse beschreven. De auteurs stellen allereerst vast dat een probleem een normafwijking is. Volgens hen dien je dan die afwijking zo volledig (1) en nauwkeurig (2) mogelijk vast...
Read More378. Samenwerken met Poetin
De laatste weken schreef ik op deze plek over het begrip strategie en behandelde daarbij wat lessen die we de afgelopen veertig jaar hebben geleerd uit de speltheorie. Die lessen tonen ons hoe we zelf het meeste uit onze ontmoetingen met andere mensen kunnen halen, maar ook hoe we een omgeving kunnen scheppen waarin de opbrengst voor zoveel mogelijk partijen zo hoog mogelijk is. Uitgangspunt van de speltheoretische analyse is de situatie van het Iterated Prisoner’s Dilemma (Herhaalde Gevangenen Dilemma), waarbij partijen elkaar vaker ontmoeten (misschien wel een onbepaald aantal...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
