497. De ultieme hamartia (III)
De afgelopen weken hebben we onze omgang met de dood volgens melodramatische schema’s bekeken. We zagen dat de dood als monster wordt benaderd, een monster waaraan ontsnapping mogelijk is. We zagen hoe mensen succes, bezit en macht nastreven omdat dit onsterfelijkheid lijkt te garanderen. We zagen hoe mensen zich vereenzelvigen met een overstijgend project, een queeste, om aan hun individuele ondergang te ontkomen. We zagen daarbij hoe de bij melodrama behorende hamartiae, de fatale misvattingen die van melodrama een tragedie maken, elk van die uitwegen afsnijden. Helaas is de dood...
Read More496. De ultieme hamartia (II)
Vorige keer besprak ik de omgang met de dood volgens melodramatische plots: Het Monster Overwinnen, Vodden Tot Vermogen, Queeste, Reis en Terugkeer, Wedergeboorte. Ik stelde daarbij dat elk van deze manieren van omgang faalt, omdat ze worden gedoemd door de hamartia, de misvatting, die elke melodramatische plot vormgeeft. En ik analyseerde de plot van de Dood als Monster. Deze keer wil ik twee andere plots aan de orde stellen: Vodden Tot Vermogen en Queeste, met hun bijbehorende hamartiae: 1) succes = onsterfelijkheid en 2) onsterfelijkheid is een haalbaar doel (van een queeste)....
Read More495. De ultieme hamartia (I)
Recentelijk heb ik op deze plek meerdere malen geschreven over de notie van hamartia, het begrip uit Aristoteles’ analyse van tragedies. De tragische held, zo luidt deze analyse, komt in een tragische situatie terecht omdat hij of zij een fataal gebrek aan kennis heeft, aan inzicht, aan ervaring. De held(in) koestert een bepaalde misvatting, maakt een redeneerfout of laat zich beïnvloeden door foutieve vooroordelen. Ik heb daarbij beschreven hoe elke tragedie begint als een melodrama – een plot met een bepaalde hamartia waarin de held(in) verstrikt raakt tot hij of zij er niet...
Read More494. Dagverlichting: hemelse sferen
Ga rustig zitten. Kijk eens om je heen. Hoe is het licht? Vertellen je zintuigen je hoe laat het is, welke tijd van het jaar? Wat hoor je? verkeer of vogels? Is het lekker warm, of zit je een beetje te kleumen? Of is het eigenlijk te warm, of te vochtig?Hoe voel je jezelf? Fit, of een beetje under the weather? Ben je relaxt, of voel je jezelf een beetje opgejaagd? Hier is een moment voor jezelf. Lees eerst het volgende verhaal: De droom van Scipio – Cicero De Romeinse veldheer Publius Cornelius Scipio droomde op een nacht van zijn beroemde grootvader met dezelfde naam, bijgenaamd...
Read More493. De Hamlet van Twente
Vorige week heb ik al omschreven hoe moeilijk het is om uit het kader van een melodramatisch plot te stappen. Om te zien dat je jezelf hebt vastgebeten in een kansloze zaak, een doodlopende weg bent ingeslagen en onafwendbaar een tragisch einde tegemoet gaat. Zolang je namelijk in het melodramatische kader gevangen zit, geloof je dat jij de held bent en de ander het monster, dat jij zult overwinnen en dat er een pot goud wacht aan het einde van de regenboog. Je gelooft, met andere woorden, dat het monster definitief overwonnen kan worden, macht en geld alles goed maken, het doel alle...
Read MoreGeef een filosofisch gesprek cadeau!
