En toen won Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Niemand zag het aankomen, maar achteraf had iedereen een verklaring – ook al die mensen die eerst de overwinning van Clinton hadden voorspeld, maar na 8 november vrolijk als deskundigen door het media-leven bleven gaan. Hun uitlatingen boden een heleboel mogelijke kandidaten voor het woordenboek van geaccepteerde bullshit, maar ik ruim deze keer plek in voor een belangrijker begrip: email schandaal.
Met email schandaal verwijs ik natuurlijk naar het feit dat Hillary Clinton in haar tijd als minister van buitenlandse zaken onder Obama (2008-2012) voor werkzaken gebruik maakte van een persoonlijk email adres, en van een particuliere server in haar huis. Hoewel dat niet illegaal is (en ook haar voorganger Colin Powell privé email gebruikte voor routine-mailtjes) is het begrijpelijk dat de FBI onderzoek deed om te controleren dat langs deze weg geen staatsgeheimen op straat waren gekomen.
Conclusie van uitputtend onderzoek: niks aan de hand.
Toch bleef het ‘email schandaal’ de gehele campagne rondzingen, tot twee dagen voor 8 november, toen de FBI nog maar eens liet weten dat ook nieuw onderzoek naar recent ontdekte emails niets had opgeleverd.
Maar toen was het al te laat.
Hoe belangrijk het ‘schandaal’ voor de uitslag voor de verkiezingen was, weten we nog niet (misschien dat onderzoek dat nog zal uitwijzen). Waarschijnlijk heel belangrijk, omdat de stemverhoudingen in de belangrijke ‘swing states’ dicht bij elkaar lagen en ‘email schandaal’ voor veel mensen het enige was wat ze over Clinton wisten te melden.
Dit is een ‘word cloud’ van begrippen die mensen met de twee kandidaten associëren:
Bij Trump een stel ongerelateerde begrippen die samen geen duidelijk beeld opleveren. Bij Clinton overheerst het woord ‘email’ alles.
Waarom is dat zo erg, en waarom is het hele begrip ‘email schandaal’ zo’n duidelijk geval van bullshit?
1. Dat er helemaal geen sprake was van een ‘schandaal’, omdat Clinton niets illegaals of zelfs maar schadelijks had gedaan, blijkt uit een overzicht van de feiten – zoals op een rijtje gezet door de website Vox.
2. Media gaven tijdens de campagne onevenredig veel aandacht aan Clintons emails: terwijl de journaals nauwelijks nog tijd besteedden aan beleidszaken, figureerde de email kwestie prominent. De drie grote landelijke journaals, van CBS, ABC en NBC, gaven samen tussen 1 januari en eind oktober slechts 32 minuten aandacht aan zaken als terrorisme, buitenlands beleid, politie en immigratie. Kwesties als handel, klimaatverandering, begrotingstekorten, infrastructuur, wapens, drugs en gezondheidszorg kwamen helemaal niet aan bod.
Ter vergelijking: in 2008 was er nog 220 minuten aandacht voor beleidszaken.
Ter vergelijking: de verslaggeving over Clintons emails vulde in dezelfde periode 100 minuten.
3. Zelfs al was Clintons oude mailpraktijk een ‘schandaal’ geweest, dan valt het nog in het niet bij Donald Trumps’ werkelijke schandalen, waarvan er een aantal in rechtszaken zijn uitgemond:
Samengevat: iedereen die in de laatste maanden sprak of schreef over Hillary Clintons ‘email schandaal’, wist dat het bullshit was en deed het om er zelf beter van te worden.
Kranten en websites deden het om meer lezers te trekken, omroepen voor meer kijkers, Trump voor meer stemmen. Zelfs FBI-directeur James Comey, die Amerika in de laatste twee weken voor de verkiezingen een paar keer opschudde met een brief aan het congres over de emails, had hier waarschijnlijk een egoïstisch motief voor: om een anti-Clinton factie in de FBI de pas af te snijden, of om de onafhankelijkheid van de FBI (ten opzichte van het ministerie van Justitie) te onderstrepen.
Daarmee is duidelijk dat het hier om bullshit gaat – om het doen van verklaringen die waar noch onwaar zijn, maar alleen bedoeld om aandacht te genereren.
Daarmee verdient ‘email schandaal’ een plekje in het woordenboek van geaccepteerde bullshit.
Bravo.
“Email schandaal: schandaal dat een schandaal is omdat jij het zo noemt en blijft noemen (één vermelding maakt nog geen schandaal), omdat je er baat bij hebt als er een schandaal is. Ook wel afgekort als ‘emails’. Zie ook: frame, self fulfilling prophecy, -gate.”
Geef een filosofisch gesprek cadeau!
