Afgelopen maand lanceerde Netflix een fascinerende documentaire over een mislukt muziekfestival. In de lente van 2017 hadden rapper Ja Rule en zijn zakenpartner Billy McFarland een glamoureus feest willen houden op een eiland van de Bahama’s, maar door gebrekkige planning draaide het geheel uit op een totale mislukking. Uiteindelijk werd het geheel afgelast voordat de eerste act op een podium zou verschijnen.
In de Verenigde Staten is het fiasco van dit zogenaamde Fyre-festival zo beroemd geworden dat organisator Ja Rule volledig met mislukking wordt geïdentificeerd. Mensen hebben het over organisatorische blunders en om de ernst van een situatie aan te geven gebruiken ze de kwalificatie ‘als Ja Rule die een muziekfestival organiseert’.
Helemaal eerlijk is dat niet: hoewel Ja Rule geen verheffende rol speelde in de planningsramp, is het vooral zijn kompaan McFarland die het geheel in het honderd stuurde.
Hoe kon dit flaterfestival tot stand komen?
Influencers
Hoe Ja Rule en Billy McFarland precies bij elkaar zijn gekomen, vertelt de documentaire niet. Ja Rule was in elk geval al een beroemde rapper en McFarland had zijn sporen verdiend door het leiden van Magnises, een bedrijf dat rijke millenials probeerde te verbinden met een eigen creditcard en clubhuis in New York. Hoe (financieel) succesvol Magnises was, is overigens maar de vraag. McFarland komt in de film naar voren als een geweldige verkoper en fondsenwerver, maar niet per se als een heel goede organisator, iemand die producten ook echt naar de markt kan brengen.
Hoe dan ook, de twee worden zakenpartners bij het ontwikkelen van een app die het gemakkelijk moet maken beroemde artiesten te boeken zonder via agenten te werken. Stel je wilt Taylor Swift op een verjaardagsfeestje, dan kun je dat gewoon regelen via de Fyre-app.
Is het idee.
Lang voordat de app voltooid en gelanceerd is, huurt Billy een onbewoond eiland in de Bahama’s (later claimt hij eigenaar te zijn, maar dat blijkt een leugen), waar hij feestjes organiseert voor vrienden. Op een van die feestjes bedenken hij en Ja Rule dat het een geweldige locatie zou zijn voor een promotie-festival voor de Fyre app, en ze besluiten het ultieme luxueuze muziekfestival voor rijke millenials te organiseren:
Waar Fyre zich op concentreert is de promotie van het festival. Er wordt een flitsend filmpje, vol supermodellen, opgenomen en influencers worden ingehuurd om dat via sociale media te verspreiden. Op een gelikte website verschijnen veelbelovende tekeningen van luxueuze accommodaties en impressies van gourmet eten. De kaartverkoop gaat van start, met pakketten van enkele honderden – een simpel kaartje – tot vele duizenden dollars – voor VIP-behandeling.
Normale festivals beginnen bij de organisatie van de optredens en de logistiek en gaan van daaruit naar de marketing. Fyre gaat andersom: eerst wordt een zo aantrekkelijk mogelijke droom gecreëerd, dan gaat men aan de slag om die te verwezenlijken.
Zonder succes.
Deskundigen, die te laat worden ingehuurd, verklaren dat de organisatie van een dergelijk feest 10-12 maanden in beslag neemt, niet de twee maanden die Ja Rule en Billy er voor uittrekken. Er wordt niet naar hen geluisterd (misschien omdat ze alsnog aan de slag gaan en vrolijk hun salaris opstrijken).
Verder willen de initiatiefnemers onmogelijke dingen. Ze willen zesduizend mensen uitnodigen op een eiland dat niet eens voor zes mensen voorzieningen heeft. Geen onderdak, geen water, geen sanitaire voorzieningen, geen vervoer.
Wanneer het promotiefilmpje, tegen de wens van de werkelijke eigenaar van het eiland in, de naam van voormalige bezitter Pablo Escobar noemt, worden Ja Rule en Billy van het eiland geschopt. Ze vinden een nieuwe locatie elders in de Bahama’s, in het grootste eiland van de Exuma-archipel. Dat is echter niet langer een privé-eiland, maar een populaire toeristenbestemming – met een regatta in het weekend van het Fyra-Festival!
Op Great Exuma is eigenlijk geen geschikte plek voor het festival en er zijn nauwelijks villa’s, huizen of andere accomodaties beschikbaar. Uiteindelijk huurt Fyre maar noodtenten, over van een orkaan.
Om podia, catering, water, sanitair en dergelijk te regelen werft Billy steeds meer fondsen en huurt hij steeds meer mensen in, in een frenetieke poging alles op tijd af te krijgen.
Wanneer collega’s suggereren het geheel af te lasten, uit te stellen of in elk geval de verwachtingen van bezoekers te dempen, worden ze vriendelijk bedankt voor de moeite en aan de kant gezet.
De hele organisatie is één grote vlucht naar voren, waarbij incompetentie langzamerhand in fraude verandert. Bezoekers die om concrete informatie vragen worden met een kluitje in het riet gestuurd. Wel worden ze agressief gepusht om extra tegoed op hun festival-rekening te zetten, zodat Billy weer geld heeft om last minute noodmaatregelen te betalen.
Uiteindelijk verliezen de organisatoren de race tegen de klok. Als de bezoekers aankomen is niet alles af. Vervoer, bagageverwerking, onderdak, sanitair en catering zijn niet geregeld of ver beneden het peil dat de bezoekers – voor duizenden dollars – verwacht hebben.
Op dat moment keert de influencer-cultuur, die het festival op zijn imago heeft doen uitverkopen, zich tegen Billy. Wanneer een gast een foto twittert van een smakeloze sandwich als voorbeeld van ‘de ultieme ervaring’ is het festival feitelijk dood. Dead on arrival. Die avond wordt besloten het geheel af te gelasten.
Vlucht naar voren
Wat mij opvalt in het geheel is dat de organisatie, zoals ik al zei, één grote vlucht naar voren is. Eerst wordt iets verkocht dat niet bestaat en waarvan niemand van de betrokkenen weet hoe je het zou moeten verwezenlijken. Vervolgens wordt met bluf, leugens en bullshit geprobeerd het festival toch van de grond te krijgen, maar dat mislukt wegens tijdgebrek en onvoldoende deskundigheid.
Ja Rule heeft na afloop steeds verklaard dat het allemaal niet zo bedoeld was en dat ze het festival niet hadden opgezet om mensen geld uit te zak te kloppen. Ik denk dat wel dat hij daarin oprecht is. Voor bezoekers maakt het echter geen verschil of ze bedrogen uitkomen door fraude of door incompetentie.
De vlucht naar voren begint eigenlijk al bij het idee – eerst nog als oprechte poging om iets geweldigs van de grond te krijgen. Dat idee is namelijk al niet realistisch en noopt tot aanpassing. Bij de organisatoren leidt het echter tot ontkenning van de werkelijkheid.
In de loop van het proces wordt dan de grens naar fraude overgestoken, wanneer investeerders en bezoekers gevraagd wordt te betalen voor iets wat niet meer aan de oorspronkelijke opzet voldoet. Wanneer Billy niet alleen meer tegen zichzelf en medewerkers liegt, maar ook tegen klanten en investeerders.
Fyre wordt dan een piramidespel, of beter een Ponzifraude, waarbij nieuwe schulden worden gemaakt om oude schulden te vereffenen – zonder dat nieuwe crediteuren dat weten.
Het geheel eindigt dan ook in een catastrofe. Het meest voor Billy McFarland, die voor zes jaar naar de gevangenis moet. Maar ook voor Ja Rule, wiens geloofwaardigheid als ondernemer volledig is verwoest.
Fyre politiek
In de maand dat de Netflix-docu (en eentje van streaming-concurrent Hulu over hetzelfde onderwerp) uitkwam, was de overheid van de Verenigde Staten gesloten over een conflict rondom Donald Trumps grensmuur – de beroemde Wall.
Het verhaal van de muur begint bij Trump’s kandidaatstelling in juni 2015. Hij belooft dan een grote muur aan de zuidgrens te bouwen en dat Mexico hiervoor zal betalen. “Mark my words.”
In de daaropvolgende campagne blijft de muur een belangrijk thema en een crowdpleaser tijdens bijeenkomsten:
Tijdens de partijconventie van augustus 2016 komt de muur in het Republikeinse verkiezingsprogramma. Na zijn verkiezing is de bouw een van de eerste executive orders die Trump tekent. Mexico verklaart in reactie meteen dat het geen cent aan de muur zal bijdragen.
In het eerste jaar van zijn presidentschap komt Trump er achter dat hij wel tot het bouwen van een muur kan besluiten, maar dat het Amerikaanse congres hiervoor de fondsen moet goedkeuren. En daartoe komt het niet, ook niet in de twee jaar dat er een Republikeinse meerderheid is.
Wat ook niet blijkt te werken: de verzekering dat Mexico voor de muur zal betalen door de verandering van de handelsbalans. Immers, ook als Amerikanen meer gaan verdienen aan handel met Mexico, zal dat geld naar Amerikaanse bedrijven gaan, niet naar Trump. Tenzij, opnieuw, het congres kiest voor deze bestemming van belastinginkomsten.
Met een nieuwe Democratische meerderheid in het congres lijkt Trump’s kans op een muur volledig verkeken – iets wat hij zelf ook lijkt te beseffen als hij door laat schemeren een begroting zonder muur-geld te zullen accepteren.
Op dat moment, in december 2018, protesteren echter enkele van zijn meest fanatieke supporters scherp: hoe kan hun held zijn meest essentiële campagnebelofte breken?
Trump sluit vervolgens, als drukmiddel in de onderhandelingen, een tijdje de federale overheid (in niet-essentiële onderdelen). Die overheid is nu tijdelijk weer even geopend, maar de ruzie gaat verder en op 15 februari loopt een nieuw Trump-ultimatum af.
In mijn ogen toont deze gang van zaken een directe parallel met die rondom het Fyre-festival. Ook hier heb je een verkoper die eerst bedenkt wat mensen willen horen – wat verkoopt. Op verkiezingsbijeenkomsten merkt hij dat de Muur het meest aansprekende thema van zijn campagne is, zodat hij zijn beloften steeds vaker gaat herhalen en, wanneer hij in functie is, de beloftes betreffende de bouw steeds specifieker worden (en onmogelijker).
Twee jaar presidentschap gaan voorbij, vol van Muur-reclame maar zonder een concrete actie. Tot aanhangers/klanten Trump aan zijn beloftes dreigen te houden, en de president tot een vlucht naar voren besluit middels de shutdown.
De overeenkomsten tussen Trump en Billy McFarland, als twee verkopers die als het nodig is een beetje fraude niet schuwen (Trump University!), lijken me niet toevallig. En die parallel zegt, dunkt me, veel over wat moderne business en moderne politiek inhouden. En dat die activiteiten steeds meer trekken van een Ponzifraude krijgen.
Meer hierover volgende week!
Geef een filosofisch gesprek cadeau!
